Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun bu hafta yapacağı İsrail ziyareti 15 yılın ardından bakan düzeyinde bir ilk olması açısından önem taşırken, temaslar kapsamında iki ülkenin birbirine yeniden büyükelçi atamasının yanı sıra Doğu Akdeniz’de enerji işbirliğinin de gündemde olması bekleniyor.
Çavuşoğlu’na Salı günü ilk olarak Filistin ayağıyla başlayacağı turda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez de eşlik edecek. Görüşmelerde Doğu Akdeniz’de İsrail münhasır ekonomik bölgesinde çıkan doğal gazın Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşınmasına ilişkin projelerin de ele alınması planlanıyor.
Dönmez, konuyla ilgili açıklamasında “Doğu Akdeniz’de en ekonomik, en uygulanabilir, en hızlı çözüm Türkiye’nin içinde bulunduğu çözüm” demişti.
İsrail’den önce Filistin’e gidecek olan Çavuşoğlu’nun Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile görüşmesi, Türk-Filistin Ortak Komite Toplantısı’nın ikinci oturumuna katılması ve bu toplantıda bazı ikili anlaşmalara imza atılması bekleniyor.
Büyükelçiler yeniden atanacak mı?
Çavuşoğlu’nun ziyaretinin ikinci ayağı olan İsrail’de Çarşamba günü Dışişleri Bakanı Yair Lapid ile yapacağı görüşmelerin gündeminde çeşitli işbirliği alanlarının yanı sıra halen maslahatgüzar seviyesinde olan diplomatik ilişkilerin yeniden büyükelçi seviyesine yükseltilmesi de yer alıyor.
Türkiye-İsrail ilişkilerinde 31 Mayıs 2010’da yaşanan Mavi Marmara saldırısı ile önemli bir dönüm noktası yaşanmış ve saldırı sonrasında Türkiye’nin Tel Aviv Büyükelçisi merkeze çağrılmıştı. 2016 yılında ikili ilişkilerin tekrar normale döndürülmesine yönelik mutabakata varılması ile yeni bir döneme girilmiş ancak İsrail’in 30 Mart 2018’de “Büyük Dönüş Yürüyüşü” gösterilerine katılan Filistinli sivillere yönelik tutumu bu süreci sekteye uğratmıştı. Buna tepki olarak Tel Aviv Büyükelçisi’nin istişareler için merkeze çağrılmasıyla iki ülke ilişkileri büyükelçiliklerdeki geçici maslahatgüzarlar tarafından yürütülmeye başlanmıştı.
Kudüs Güvenlik ve Strateji Merkezi’nden (JISS) Dr. Hay Eytan Cohen Yanarocak, DW’ye yaptığı açıklamada, Çavuşoğlu’nun İsrail’e gelişinin ana gündem maddesini ilişkilerin yeniden elçilik seviyesine çıkarılması olarak gördüğünü söyleyerek, “Elbette İsrail penceresinden bunun gerçekleşmesi için Türkiye’nin Hamas terör örgütü ile arasına mesafe koyup, bu örgütün militanlarını topraklarından sınır dışı etmesi İsrail’in gerçek bir normalizasyona erişilmesi için masaya koyduğu olmazsa olmazı” yorumu yapıyor.
İki ülke de “pozitif gündeme” yoğunlaşıyor
Türkiye ile İsrail, bir süredir ikili ilişkileri normalleştirmek için karşılıklı olarak temkinli adımlar atıyor.
DW Türkçe’nin iki ülke yetkililerinden edindiği bilgiye göre, ilişkiler için şu anda pozitif bir ortam mevcut ve bundan sonra da sorunlu alanlara değil, işbirliği ve görüş birliği içinde olunan alanlara odaklanılmaya çalışılacak. Bu kapsamda anlaşmazlıklar zamana yayılacak ve bu konular daha çok alt mekanizmalarda çözümlenecek.
Yanarocak da ilişkilerde “yavaş ama istikrarlı ilerlemenin sürmesini” bekliyor.
Son olarak İsrail Devlet Başkanı Isaac Herzog Mart ayı başlarında Türkiye’ye gelmiş ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmüştü.
kaynak: DW Türkçe
