Duvar’dan Aslı Örnek 2022’de dünyada ve Türkiye’de edebiyat gündemine damgasını vuran gelişmeleri yazdı.
Türkiye ve dünyada ne yaşanıyorsa, 2022’nin edebiyat gündemine de o damga vurdu. 2022’de yasaklamaları, ekonomik krizleri, suikastleri ve yazar ölümlerini konuştuk. Pandemiyle birlikte zorlanmaya başlayan yayıncılar, dolar ve eurodaki ani yükseliş ile neye uğradıklarını şaşırdı. Türkiye Yayıncılar Birliği acil çağrıda bulunup yardım istediyse de beklenen yardım gelmedi, küçük yayınevleri kapandı, kitap fiyatları tavan yaptı.
Gerek genç, gerekse yıllarını yazın hayatına adamış isimlerin ödüllendirildiği 2002’de Annie Ernaux’nun Nobel Edebiyat Ödülü sıkı edebiyat takipçilerini sevindirirken, Salman Rüşdi’ye yapılan saldırı herkesi şaşırttı. Türkiye edebiyatında ise sahte bandrol iddiaları konuşuldu.
İşte 2022’de edebiyat dünyasında yaşananlar…
YAYINCILIKTA KRİZ DÖNEMİ
1 Ocak
Yeni yıla başladığımız gün aldığımız zam haberleriyle birlikte yayıncılık sektörü de krize girdi. İki ayda bir yayınlanan edebiyat dergisi Notos’un kağıt fiyatlarındaki ve dövizdeki artış nedeniyle Ocak-Şubat sayısının yayımlanmayacağı duyuruldu. Derginin Mart-Nisan sayısının yayımlanması için de okurlardan destek istendi. Sosyal medyadan yapılan açıklamada, “Bir destek ürünü tasarladık. Bu ürünü aldığınızda Notos’un kâğıdını birlikte satın almış, basım ücretini birlikte karşılamış olacağız. Her zaman hatırlansın diye de Notos’un Mart-Nisan sayısının bir sayfasında katkıda bulunanların adlarını anacağız” denildi.
ÇALINAN İLK BASIMLAR İADE EDİLDİ
1 Ocak
İngiltere, Worcester’daki St. Richard’s Bakımevi’nin mağazasından çalınan ‘Yüzüklerin Efendisi’ kitaplarının ilk baskı seti iade edildi. Bakımevi yetkilileri, 19 Aralık’ta kitaplar çalındıktan sonra olayın polise yansıdığını, ardından da kitapların mağazaya iade edildiğini söyledi. BBC’de yer alan habere göre, hırsızlıkla ilgili bilgileri paylaşan ve iade edilmelerini sağlayan kişilere teşekkür edildi. ‘Yüzük Kardeşliği’, ‘İki Kule’ ve ‘Kralın Dönüşü’ kitaplarının 1954 tarihli ilk baskı metinlerini içerdiği ancak hepsinin 1957’de yayımlandığı aktarıldı.
TÜRKİYE YAYINCILAR BİRLİĞİ’NDEN ‘ACİL ÇAĞRI’
5 Ocak
Türkiye Yayıncılar Birliği, derinleşen ekonomik kriz ve artan döviz kuru sebebiyle zorlu bir dönemin içerisine giren yayıncılığın geleceğine dair 17 maddelik bir acil eylem planı sundu. Sosyal medya hesabından yayınlanan açıklamada, “Biz yayıncılar, emeğimize, umudumuza ve geleceğimize sahip çıkıyor; başta yayıncılığımız olmak üzere ülkemizin kültür sanat ortamını çoraklaştıran engellerin ivedilikle kaldırılmasını talep ediyoruz” ifadeleri kullanıldı.
Türkiye Yayıncılar Birliği’nin yayınladığı açıklama şöyleydi: “Ülkemizin çok renkli ve zengin kültür mirasının değerli bir parçası olan kitaplardan, süreli yayınlardan ve yeni dijital çözümlerden sorumlu olan yayıncılığımız, tarihinde görülmemiş bir tehditle karşı karşıyadır. Her yaştan okura kitap hizmeti sunmak için çalışan biz yayıncılar, bugün ciddi bir gelecek endişesi içindeyiz. Biz yayıncılar, emeğimize, umudumuza ve geleceğimize sahip çıkıyor; başta yayıncılığımız olmak üzere ülkemizin kültür sanat ortamını çoraklaştıran engellerin ivedilikle kaldırılmasını talep ediyoruz.”
‘ÖRÜMCEK ADAM’IN ORİJİNAL SAYFASI REKOR FİYATA SATILDI
14 Ocak
‘Örümcek Adam’ın 1984’te çıkan orijinal çizgi romanının bir sayfası, ABD’nin Teksas eyaletinde yapılan bir açık artırmada rekor fiyata alıcı buldu. ‘Örümcek Adam’ı ilk kez meşhur kostümüyle siyah beyaz gösteren, Mike Zeck tarafından yaratılan çizgi romanın tek bir sayfası, açık artırmada 3,36 milyon dolara satıldı.
NÂZIM HİKMET 120 YAŞINDA
15 Ocak
Şiirlerinde sevdayı, özlemi, direnci, özgürlüğü ve memleket sevgisini anlatan Nâzım Hikmet’in 120’nci yaşı kutlandı. Hikmet’in eserleri 50’den fazla dile çevrildi.
YAZAR HEKİMOĞLU İSMAİL ÖLDÜ
16 Ocak
Asıl adı Ömer Okçu olan ve ‘Minyeli Abdullah’ romanıyla tanınan gazeteci, yazar Hekimoğlu İsmail 90 yaşında vefat etti. Timaş Yayın Grubu’nun kurucusu yazar, bir süredir rahatsızlığı sebebiyle tedavi görüyordu.
AYDIN İLERİ YAŞAMINI YİTİRDİ
22 Ocak
Kütüphanecilik bilim uzmanı ve araştırmacı-yazar Aydın İleri, korona virüsü nedeniyle 44 yaşında yaşamını yitirdi. SOL Parti İstanbul İl Örgütü Üyesi de olan İleri’nin hayatını kaybettiği haberini SOL Parti PM Üyesi Alper Taş sosyal medya hesabından duyurdu.
ALLENDE’DEN 80’İNCİ YAŞINDA YENİ ROMAN
25 Ocak
Şili’nin eski Cumhurbaşkanı Salvador Allende’nin yeğeni, İspanyolca’nın en çok okunan yazarı Isabel Allende’nin yeni kitabı ‘Violeta’, dünya lansmanını yaptı. Allende romanda, İspanyol gribinden günümüze sarsıcı iki büyük salgını anlattı.
ALEVİ TARİHİ ÖKSÜZ KALDI
5 Şubat
Alevi tarihi üzerine yazdığı sayısız kitap ve makaleyle tanınan eğitimci-yazar İsmail Kaygusuz, memleketi Malatya’da toprağa verildi. 78 yaşında hayata veda eden Kaygusuz bir süredir kanser tedavisi görüyordu. Usta yazarın ailesi pandemi nedeniyle İstanbul’da herhangi bir uğurlama yapmadı.
NEIL FAULKNER HAYATINI KAYBETTİ
8 Şubat
Marksist arkeolog ve tarihçi Neil Faulkner, 64 yaşında İngiltere’nin başkenti Londra’da lenf kanseri nedeniyle hayatını kaybetti. Eğitimini King’s College (Cambridge) ile Arkeoloji Enstitüsü’nde (UCL) tamamlayan Faulkner, Bristol Üniversitesi’nde araştırma görevlisi, Military History dergisi editörü ve NADFAS okutmanı olarak çalışıyordu.
SADAT’I ANLATAN KİTABA TOPLATMA TALEBİ
12 Şubat
SADAT’ın kurucularından olan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, SADAT’ın anlatıldığı ‘Gölge Ordu’ adlı kitabıyla ilgili yayınevine ihtarname çekerek kitabın toplatılmasını istedi. Gazeteciler Caner Taşpınar ve Ersin Eroğlu’nun kaleme aldıkları ‘Gölge Ordu’ kitabında, SADAT’ın kuruluş süreci, kurucuları ve faaliyetleri ele alınırken, yurt dışındaki askeri kampların fotoğrafları, faaliyet raporları da yer aldı. Tarhan’ın avukatının noter aracılığıyla Kırmızı Kedi Yayınevi’ne gönderdiği ihtarnamede, kitapta yer alan Sedat Peker’in Nevzat Tarhan’la ilgili iddialarına itiraz edildi.
ŞAİR SALİH BOLAT DEFNEDİLDİ
14 Şubat
Şair, yazar ve akademisyen Salih Bolat, korona virüsü nedeniyle 66 yaşında vefat etti. Bolat, Yeldeğirmeni Sanat Merkezi’nde yapılan anmanın ardından ikindiye müteakip Büyükada’da defnedildi.
İHSAN OKTAY ANAR’IN YENİ ROMANI ÇIKTI
16 Şubat
İhsan Oktay Anar’ın 8 yıl aradan sonra çıkan yeni kitabı ‘Tiamat’, okurla buluştu. 160 sayfa olan ‘Tiamat’ın editörlüğünü Everest Yayınları Genel Yayın Yönetmeni Saadet Özen yaparken, kapak çizimini ise Ali Yaycıoğlu gerçekleştirdi. 1995’te İletişim Yayınları tarafından yayımlanan ‘Puslu Kıtalar Atlası’ kitabıyla tanınan İhsan Oktay Anar ayrıca, ‘Kitab-ül Hiyel’, ‘Efrâsiyâb’ın Hikâyeleri’, ‘Amat’, ‘Suskunlar’, ‘Yedinci Gün’ ve ‘Galîz Kahraman’ kitaplarının da yazarı.
TAYFUN PİRSELİMOĞLU’NUN KİTABI YUNANCA’DA
16 Şubat
Yazar, yönetmen ve ressam Tayfun Pirselimoğlu’nun ‘Malihulya’ kitabı Politis Yayınevi tarafından Yunanca’ya çevrildi. Atina’da gerçekleştirilen tanıtım davetine katılan Pirselimoğlu, “Daha önceleri Atina’da filmlerim gösterildi, özel bir retrospektif gösterim yapıldı; Atina’da bir sergi de açtım. Ancak yazdıklarımı aktarmam mümkün olmamıştı” dedi. Pirselimoğlu, çok sayıda olan Yunan dostlarına ilk elden ulaşmaktan da çok mutlu olduğunu söyledi.
‘WILD CARDS’ ANTOLOJİSİ MARVEL’DA!
22 Şubat
‘Game of Thrones’un yazarı George R. R. Martin, Marvel ile anlaşma yaptı. Anlaşmaya göre Marvel, GRRM’nin ‘Wild Cards World’ antolojilerini çizgi roman serisine dönüştürecekti. İlk sayı ‘Wild Cards: The Drawing of the Cards #1’ adıyla 1 Haziran’da piyasaya çıktı.
SPEARS’TAN REKOR KİTAP ANLAŞMASI
22 Şubat
Britney Spears, rekor bir kitap anlaşmasına imza attı. Şöhreti, aile ilişkileri, babasının 13 yıllık vasiliği ve bu vasiliği bitirmek için verdiği hukuk mücadelesini anlatacağı kitap için 15 milyon dolarlık anlaşma yaptı. Şarkıcı, hakkında yazılanları kendi tarafından anlatacağı kitap için yayın şirketi Simon&Schuster ile el sıkıştı. Page Six’e konuşan bir kaynak, “Bu anlaşma, Obama’larınkinden sonra tüm zamanların en büyüğü” dedi. Eski ABD Başkanı Barack Obama ve eşi Michelle Obama, Penguin Random House ile kitapları için 2017’de 65 milyon dolarlık bir anlaşma imzalamıştı.
2021 TALÂT SAİT HALMAN ÇEVİRİ ÖDÜLÜ SÜLEYMAN DOĞRU’NUN
24 Şubat
İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından Talât Sait Halman anısına, nitelikli edebiyat çevirilerini desteklemek amacıyla başlatılan Talât Sait Halman Çeviri Ödülü 2021 yılı sahibi çevirmen Süleyman Doğru oldu. Seçici Kurul değerlendirmeleri sonucunda, 20 bin lira tutarındaki para ödülünün, Mario Vargas Llosa’nın 1981 tarihli tarihi romanı ‘Dünya Sonu Savaşı’nı Türkçeleştirmekteki sabrı ve yaratıcılığı sebebiyle Süleyman Doğru’ya verilmesine karar verildi.
Başkanlığını yazar Doğan Hızlan’ın üstlendiği Talât Sait Halman Çeviri Ödülü Seçici Kurulu yazar, çevirmen ve eleştirmen Sevin Okyay; yazar ve çevirmen Ayşe Sarısayın; yazar ve çevirmen Yiğit Bener ile yazar ve çevirmen Kaya Genç’ten oluştu. Güncel kültür-sanat üretimini teşvik etmek amacıyla, 2015’te başlatılan Talât Sait Halman Çeviri Ödülü daha önce Siren İdemen, Ahmet Arpad, Fuat Sevimay, Ülker İnce, Gökhan Sarı (Jüri Özel Ödülü), Ebru Erbaş, Kamil Kayhan Yükseler ve Erdem Kurtuldu’ya sunulmuştu.
YAŞAR KEMAL ANILDI
28 Şubat
Hayatı boyunca şiir, öykü, roman, anı, röportaj, söyleşi, deneme, oyun, fıkra, makale ve senaryo gibi birçok edebi türde eser kaleme alan usta yazar Yaşar Kemal, ölümünün yedinci yılında anıldı.
YAZAR LALE APA HAYATINI KAYBETTİ
16 Mart
Yayıncı ve yazar Lale Apa, 64 yaşında yaşamını yitirdi. Marie Claire, Sky Life dergisinde görev alan, The Guide İstanbul dergisiyle kendi yayınlarını başlatan Lale Apa, Apa Tasarım’ı kurmuştu.
‘ÇÜRÜK VİŞNE VİRAN’ KİTABI ‘MUZIR’ SAYILDI
21 Mart
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu, Emine Tavuz’un ‘Çürük Vişne III Viran’ adlı kitabını ‘muzır’ ilan etti. Kitabın teşhir edilmesi ve satışı kısıtlandı.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu kararı, Resmi Gazete’de yayımlandı. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Kurulumuzca Re’sen incelenen ‘Çürük Vişne III Viran’ isimli kitabın incelenmesi neticesinde; kitapta yer alan bazı yazıların 18 yaşından küçüklerin maneviyatı üzerinde muzır tesir yapacak nitelikte olduğuna; bu sebeple söz konusu kitabın 1117 sayılı Kanunun 3266 sayılı Kanunla değişik 4 üncü maddesindeki sınırlamalara tâbi olmasına oy birliği ile karar verilmiştir. İlgililere duyurulur” ifadelerine yer verildi.
PEN ŞİİR ÖDÜLÜ TÜRKAN İLDENİZ’İN
26 Mart
Bu yılki PEN Şiir Ödülü’ne oy birliğiyle şair Türkan İldeniz değer görüldü. Ödül töreni, Büyükada Anadolu Kulübü’nde yapıldı. İldeniz’e değer görülen ödül gerekçesinde şu ifadelere yer verildi: “Şiir tanışmak olduğu kadar unutmamak, unutturmamak, hatırlamak da sayılır. Bazen hatırlanan tek bir şiiri, bir şairi uzun yıllar yaşatır. O şiir ya da şiirler de okura, edebiyat tarihine ve şiir ortamına değerli anılar bırakır ve yazıldığı günleri yeniden yaşatır. Bundan ‘şiir her anlamda yaşatır’ gibi bir sonuç çıkıyor ki, doğrusu organik bir yazı, seslenme, bellek türü olarak şiire de bu yakışır.”
FERİT EDGÜ’DEN ‘KORSAN BANDROL’ İSYANI
30 Mart
Sel Yayıncılık’ın, Türkiye’nin yaşayan en önemli yazar ve yayıncılarından Ferit Edgü’nün kitaplarını korsan bastığı iddiası gündem oldu. Sel Yayıncılık’ın sahibi İrfan Sancı, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Ferit Edgü ile ‘anlaştıklarını’ ve ‘konunun aralarında kalacağına dair uzlaşmaya vardıklarını’ belirtti.
‘Hakkari’de Bir Mevsim’, ‘Bir Gemide’ gibi önemli eserlere imza atan 50 Kuşağı’nın önde gelen isimlerinden Ferit Edgü iddialarla ilgili olarak Gazete Duvar’dan Anıl Mert Özsoy’a yaptığı açıklamada, “Bugüne değin, yayınevine bir zarar vermemek için suskunluğumu titizlikle korudum. Bugün, İrfan Sancı’nın açıklamalarında adımın geçmesi üzerine, konuya açıklık getirmek için suskunluğumu bozmak gerekliliğini duydum. Geçen yılın Nisan-Mayıs aylarında, yayıncım Sel Yayıncılık kitaplarımın yayın satışıyla ilgili bazı yolsuzluklarını saptamış, kendilerinden beklediğim inandırıcı açıklamaları alamadığım için de tüm ilişkilerimi kesmiştim. Bu süreç içinde, İrfan Sancı’nın iddia ettiği gibi aramızda hiçbir açık görüşme olmamış, kezâ hiçbir uzlaşma gündeme gelmemiştir. Telif haklarındaki kayıtlar karşılanmadığı gibi böyle bir öneri de almış değilim” diyerek iddiaları yalanladı.
YAZAR YAVUZ EKİNCİ’YE 1 YIL 6 AY CEZA
31 Mart
Sosyal medya hesabından 8 yıl önce Kobanê ile dayanışma paylaşımları nedeniyle hakkında dava açılan Yavuz Ekinci’ye 1 yıl 6 ay 22 gün hapis cezası verildi. Mahkeme, cezanın ertelenmesine karar verdi.
DÜNYA KİTAP’IN ÖDÜL LİSTESİ AÇIKLANDI
8 Nisan
Dünya Kitap tarafından verilen ‘Yılın En İyileri Ödülleri’ sahiplerini buldu. ‘Telif’, ‘çeviri’ ve ‘yayınevi’ dallarında Doğan Hızlan, Faruk Şüyün, Metin Celal, Sevengül Sönmez ve Sırma Köksal’dan oluşan seçici kurul, Seray Şahiner’in ‘Ülker Abla’ isimli kitabını ‘Yılın Telif Kitabı’ ödülüne değer buldu. Prof. Dr. Mehmet Hakkı Suçin’in Türkçe’ye Adania Shibli’den çevirdiği ‘Küçük Bir Ayrıntı’ kitabı ‘Yılın Çeviri Kitabı’ ödülünü kazandı. ‘Yılın Yayınevi’ ödülü ise Kronik Kitap’ın oldu.
ŞAİR EMİRALİ YAĞAN VEFAT ETTİ
9 Nisan
Uzun süredir tedavi gören şair ve yazar Emirali Yağan, Fransa’da vefat etti. Fransa ve Türkiye’de yaşayan Yağan, memleketi Dersim’de defnedildi. Piya Yayın Kolektifi’nin kurucuları ve süreli yayınlarının editörleri arasında yer alan Yağan’ın şiirleri farklı müzisyenlerce bestelenip seslendirildi, değişik dillere çevrildi, yerli-yabancı antoloji, dergi ve gazetelerde farklı türde eserleriyle yer aldı. Yağan’ın son olarak ‘Her Yerden Hiçbir Yere’ adlı kitabı yayınlanmıştı.
7’NCİ SENNUR SEZER ÖDÜLLERİ SAHİPLERİNİ BULDU
15 Nisan
7’nci Sennur Sezer Emek-Direniş Şiir ve Öykü Ödülleri’nin sahipleri belli oldu. Şiir dalında Bahtiyar Kaymak’ın ‘Patron’ adlı dosyası ödüle değer görülürken, öykü dalındaki ödül ise Üzeyir Karahasanoğlu’nun ‘Geçmişi Beklemek’ başlıklı dosyasına verildi. Şiir dalında Jüri Özel Ödülü ’91 kışı’ dosyasıyla İrfan Temel’e verildi. Ödül Töreni, Sennur Sezer’in doğum günü olan 12 Haziran’da yapıldı. Birinci seçilen dosyaların Manos Kitap tarafından yayıma hazırlanacağı açıklandı.
TÜRKOLOG MİHAİL MEYER YAŞAMINI YİTİRDİ
21 Nisan
1960 yılında Moskova Devlet Üniversitesi’ni bitiren ve yıllarca Doğu Dilleri Enstitüsü’nün başkanlığını yapan Mihail Meyer, 86 yaşında yaşamını yitirdi. Meyer’in ölüm haberini Profesör Dr. İlber Ortaylı duyurdu. Ortaylı, “Yakın dostumdu” dediği Meyer için, “Eğer Rusya’da Türkoloji disiplini kendini yenileyebildi ve zamana uyabildiyse bunda Meyer’in hem şahsiyetinin hem de çalışkanlığının büyük payı vardır. Her zaman Türkiye’nin haklı tezlerini desteklemiştir. 1980’lerin sonundan beri Türkiye’ye gelirdi. Çok yakın dostumdu. Moskova Devlet Üniversitesi’nde onun davetiyle üç dönem ders verdim. Talebelerini de tanırım. Yazları Ayvalık’ta kurslar düzenlerdik. Onun bu eseri de ümit ederim devam edecektir” ifadelerini kullandı.
Son olarak Moskova Devlet Üniversitesi’ne bağlı Asya ve Afrika Araştırmaları Enstitüsü Onursal Başkanı olan Prof. Dr. Mihail Meyer, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in basın sözcüsü Dmitri Peskov dahil Rusya’da birçok gazeteci ve siyasetçinin hocasıydı.
EDEBİYATÇI VE AKADEMİSYEN HAYRETTİN ORHANOĞLU VEFAT ETTİ
21 Nisan
Giresun Üniversitesi Tirebolu İletişim Fakültesi Dekan Yardımcısı, edebiyatçı ve akademisyen Doç. Dr. Hayrettin Orhanoğlu, geçirdiği kalp krizi sonucu vefat etti. 57 yaşındaki Orhanoğlu’nun cenazesi İletişim Fakültesi Dekanlığı’nda yapılacak törenden sonra memleketi olan Alanya’da toprağa verildi. 1991-1997 yılları arasında özel bir tiyatro grubu kurarak yönetmenlik görevini üstlenen Orhanoğlu, ‘Taşra Edebiyat’ adlı felsefe-edebiyat dergisini çıkardı. 1990’lı yıllardan itibaren ulusal ve uluslararası çeşitli dergilerde şiir, öykü, deneme ve makaleleri yayımlandı.
PROF. DR. ZEYNEP ERGUN HAYATINI KAYBETTİ
8 Mayıs
İstanbul Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Başkanlığı’ndan emekli öğretim üyesi, yazar ve barış imzacısı Prof. Dr. Zeynep Ergun hayatını kaybetti. 66 yaşındaki Ergun’un cenazesi İstanbul’daki Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi. Ergun, ‘Erkeğin Yittiği Yerde’ kitabı başta olmak üzere birçok esere imza attı.
SAİT FAİK HİKÂYE ARMAĞANI’NI KAMİL ERDEM KAZANDI
11 Mayıs
‘Sait Faik Hikâye Armağanı’ yeni sahibini buldu. 68’inci kez düzenlenen yarışmada, yazar Kamil Erdem ödüle değer görüldü. Doğan Hızlan’ın başkanlığını üstlendiği, Hilmi Yavuz, Nursel Duruel, Prof. Dr. Jale Parla, Murat Gülsoy, Beşir Özmen ve Metin Celal’den oluşan seçici kurul, 68. Sait Faik Hikâye Armağanı’nı, ‘Hayatı, toplumu, bireyler arası ilişkileri incelikli gözlemleriyle, dile hâkim, şiirsel ve özenli bir anlatımla, ustaca yansıtması’ gerekçesiyle Kâmil Erdem’in ‘Yok Yolcu’ adlı kitabına oy birliğiyle vermeyi kararlaştırdı.
DENİZ GEZMİŞ’İN HAYATI E-FOTOROMAN OLDU
16 Mayıs
Sanatçı Ali Cabbar, 68 Kuşağı devrimci gençlik önderi Deniz Gezmiş’in idamının 50’nci yılında ‘Aşk Olsun Çocuk’ adlı bir e-fotoroman hazırladı. Kitap, Deniz Gezmiş’in hayattaki 25 yılına karşılık gelen 25 bölümden oluşuyor. Fotoromanın ilk üç bölümü Ali Cabbar’ın kendi internet sitesinde yayınlandı.
ORHAN KEMAL ROMAN ARMAĞANI BURHAN SÖNMEZ’E GİTTİ
16 Mayıs
Orhan Kemal’in ailesi ve Everest Yayınları’nın birlikte düzenlediği Orhan Kemal Roman Armağanı’nın yeni sahibi Burhan Sönmez oldu. Sönmez, ‘Taş ve Gölge’ adlı romanıyla ödüle değer görüldü.
Nazım K. Öğütçü, M. Nuri Gültekin, Çimen G. Erkol, Tahir Şilkan, Seray Şahiner, Gürsel Korat ve Mazlum Vesek’ten oluşan seçici kurul, ödülü Sönmez’e verme gerekçesini şöyle açıkladı: “Orhan Kemal Roman Armağanı Seçiciler Kurulu, farklı coğrafyaları birleştirdiği, göçü, hafızanın farklı çelişkilerini, yaşam mücadelesini çok yönlü ve güçlü bir kurguyla, canlı karakterler ve etkili metaforlar yaratarak ele aldığı, Türkiye’nin toplumsal arka planıyla başarılı bir şekilde anlattığı için 2022 yılı, 51.Orhan Kemal Roman Armağanı’na değer görmüştür.”
DUYGU ASENA ROMAN ÖDÜLÜ SERAY ŞAHİNER’E VERİLDİ
19 Mayıs
2007 senesinden beri Doğan Kitap tarafından Duygu Asena anısına düzenlenen Duygu Asena Roman Ödülü’nün kazananı açıklandı. Bu yıl ödüle yazar Seray Şahiner, ‘Ülker Abla’ romanı ile ödüle layık görüldü.
Jüri başkanlığını Doğan Hızlan üstlendiği seçici kurulda; Asuman Kafaoğlu Büke, Filiz Aygündüz, İhsan Yılmaz, Sibel Oral, Elif Tanrıyar ve geçen yılki ödülün kazananı Nermin Yıldırım yer aldı. Seçici kurul ödül gerekçesinde, Seray Şahiner’in, ilk öykü kitabı ‘Gelin Başı’ndan bugüne kariyeri boyunca kadın meselesinin üzerine giden, bunu temel mesele edinen, eserlerinde kadınlar arası dayanışmayı önemseyen bir yazar olduğunu belirterek gösterdiği süreklilikle ve tüm bunları yarattığı güçlü, akılda kalıcı roman kahramanları aracılığıyla okurlara aktaran bir yazar olduğu vurgulandı. Şahiner’in kurduğu bu edebi dünyanın yeni ürünü olan ‘Ülker Abla’ romanı da kendine özgü dili, gözlem gücü ve hikâyesiyle oy birliğiyle ödüle değer bulundu.
ASLI ERDOĞAN BEYİN KANAMASI GEÇİRDİ
22 Mayıs
Uzun süredir yurt dışında yaşayan fizikçi ve yazar Aslı Erdoğan’ın beyin kanaması geçirdiği açıklandı. Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi’nde görev yapan ilk Türkiyeli fizikçilerden olan Erdoğan, 2016 yılında Özgür Gündem gazetesine yönelik yapılan soruşturmada ‘örgüt üyeliği ve halkı kışkırtmak’ iddiasıyla tutuklanmıştı. 14 Şubat 2020 tarihinde İstanbul 23’üncü Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen duruşmada Erdoğan’a ‘devletin birliği ve bütünlüğünü bozma’ ve ‘terör örgütü üyeliği’ suçlamalarından beraat, ‘terör örgütü propagandası’ suçundan da davanın zaman aşımına uğradığı gerekçesiyle düşürülmesine karar verilmişti.
YAZAR ORHAN PAMUK’A İTALYA’DAN ÖDÜL
24 Mayıs
Yazar Orhan Pamuk’un bütün eserleri, Costa Smeralda Edebiyat Ödülü’ne değer görüldü. Pamuk, 28 Mayıs’ta ödülünü almak için İtalya’nın Sardunya Adası’na gitti.
Mart 2021’de Yapı Kredi Yayınları tarafından raflarda yerini alan Pamuk’un son romanı ‘Veba Geceleri’, Rusça, Sırpça, Fransızca, Almanca, İspanyolca, Katalanca ve Korece yayımlandı. Roman, kısa bir süre önce de Almanya’nın en önemli yayınlarından biri olan Der Spiegel’in çok satanlar listesine girdi. Fransa ve İspanya’da çok satanlar listesine giren romanın tanıtımı için bir süredir yurt dışında bulunan Pamuk, Paris Kitap Fuarı’na da katıldı.
Costa Smeralda, İtalya’nın Sardunya adasındaki Costa Smeralda bölgesinde verilen deniz ve okyanus hikâyelerine adanmış ilk edebiyat ödülü… İtalyan Çevre Bakanlığı tarafından desteklenen ödül, üç kategoriye ayrılıyor; kurgu, kurgu olmayan ve mavi inovasyon.
ULUSLARARASI BOOKER ÖDÜLÜ’NÜ KAZANAN İLK HİNT YAZAR SHREE OLDU
27 Mayıs
Dünyanın en saygın edebiyat ödüllerinden biri olarak bilinen Uluslararası Booker Ödülü’nü bu yıl ‘Tomb of Sand’ romanıyla Hint yazar Geetanjali Shree kazandı. Romanı Hintçe dilinde kaleme alan Shree, ‘Uluslararası Booker Ödülü’nü kazanan ilk Hint yazar’ oldu. BBC’nin haberine göre, 50 bin sterlin para ödülüne sahip olan Shree, Hintçe yazılan bir kitabın ödül almasının kendisini mutlu hissettirdiğini belirterek, “Booker’ı asla hayal etmemiştim, yapabileceğimi de düşünmemiştim” ifadelerini kullandı.
Ödülün, Hintçeden İngilizceye çeviren Daisy Rockwell ile Shree arasında paylaştırılacağı bilgisi paylaşıldı. 3 romanı bulunan Shree, ‘Tomb of Sand’ adlı romanında, 80 yaşındaki Hint bir kadının eşinin ölümünün ardından ani şekilde Pakistan’a seyahat etme kararını anlatıyor.
VEDAT TÜRKALİ EDEBİYAT ÖDÜLLERİ AÇIKLANDI
27 Mayıs
2022 Vedat Türkali Edebiyat Ödülleri’nin kazananları belli oldu. Vedat Türkali Roman Ödülü’ne yazar Ahmet Büke, ‘Deli İbram Divanı’ adlı romanıyla layık görüldü. Roman Jüri Özel Ödülü’nü ‘Yediler Teknesi’ romanıyla ile Abdullah Aren Çelik, Öykü Ödülü’nü ‘Herkesten Uzakta’ ile Kadir Işık, Şiir Ödülü’nü ‘Bun’ ile Onur Şahin, İlk Roman Ödülü’nü ‘Porselen Bir Mevzu’ ile Gökçe Bilgin, Çeviri Kurmaca Eser Ödülü’nü ‘Yitirilen Cennet’ çevirileriyle Yiğit Yavuz ve Öyküler ile İnci Kut aldı. Vedat Türkali Edebiyat Onur Ödülü de Haydar Ergülen‘e verildi.
Yedi dalda verilen ödüllerin seçici kurulunda Doğan Hızlan, Deniz Türkali, Ethem Baran, Fuat Sevimay, Kemal Varol, Nedim Gürsel, Sevin Okyay, Şükrü Erbaş, Yavuz Ekinci ve Zülfü Livaneli yer aldı.
ORHAN KEMAL ROMAN ARMAĞANI MILLAS İLE SÖNMEZ’E VERİLDİ
2 Haziran
2021 ve 2022 yılları 50. ve 51. Orhan Kemal Roman Armağanı, Herkül Millas ve Burhan Sönmez’e verildi. Orhan Kemal Kütüphanesi Konferans Salonu’nda gerçekleştirilen programa Orhan Kemal’in oğlu, yazar Işık Öğütçü de katıldı.
SAHTE BANDROL DAVASINI ZEYNEP KAÇAR KAZANDI
5 Haziran
Yazar Zeynep Kaçar’ın ‘Kabuk’ isimli kitabının Sel Yayıncılık tarafından sahte bandrolle basıldığı gerekçesiyle suç duyurusunda bulunması üzerine açılan davada, yayınevi sahibi İrfan Sancı, 10 ay hapis cezasına çarptırıldı. Verilen ceza, adli para cezasına çevrildi. Sancı’nın cezası beş yıl içinde suç işlememek kaydıyla ertelendi.
RIFAT ILGAZ ŞİİR ÖDÜLÜ CENK KOLÇAK’A VERİLDİ
15 Haziran
Bu yıl ilki düzenlenen Rıfat Ilgaz Şiir Ödülü, Cenk Kolçak’ın ‘Su ve Parya’ isimli şiir kitabına verildi. Tuğrul Keskin, Şükrü Erbaş, Çiğdem Sezer, Kaan Tanyeri ve İbrahim Tığ’ın yer aldığı seçici kurul, Onur Şahin’in ‘Bun’ kitabına da oy çokluğuyla Jüri Özel Ödülü’nü layık gördü.
‘ÇITIR ÇITIR FELSEFE’ SERİSİNDEKİ 7 KİTABA SANSÜR
24 Haziran
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu, Günışığı Kitaplığı tarafından basılan Çıtır Çıtır Felsefe serisinde yer alan 7 kitabı ‘muzır’ ilan etti. Kitabın teşhir edilmesi ve satışı kısıtlandı. Kurul kararında, Brigitte Labbe ve Michel Puech tarafından yazılan, Jacques Azam tarafından resimlenen, Azade Aslan tarafından Türkçe’ye çevrilen ve Günışığı Kitaplığı tarafından basımı yapılan Çıtır Çıtır Felsefe serisinde yer alan tüm kitapların resen incelendiği belirtildi. Kararda, inceleme sonucunda seride yer alan ‘Oğlanlar ve Kızlar’, ‘Aşk ve Dostluk’, ‘İyi ve Kötü’, ‘Küçükler ve Büyükler’, ‘Beden ve Akıl’, ‘Diktatörlük ve Demokrasi’, ‘Cesaret ve Korku’ isimli kitapların içerisinde yer alan bazı ifade, görsel ve tasvirlerin 18 yaşından küçüklerin maneviyatı ve gelişimleri üzerinde muzır tesir yapacak nitelikte olduğu; bu sebeple söz konusu kitabın 1117 sayılı Kanunun 3266 sayılı Kanunla değişik 4. maddesindeki sınırlamalara tabi olmasına oy birliği ile karar verildiği aktarıldı. Yayınevi, açıklamasında iddiaların asılsız olduğunu, kurul kararına yönelik hukuki sürecin başlatıldığını belirtti. Yayıncılar Birliği de eserlerin bazı mecralarda durdurulan satışına tepki gösterdi.
SUAT DERVİŞ, ÖLÜMÜNÜN 50’NCİ YILINDA ANILDI
23 Temmuz
Yazar ve gazeteci Suat Derviş, ölümünün ellinci yılında mezarı başında anıldı. SanatKritik ve İthaki Yayınları’nın ortaklaşa düzenlediği etkinlik ve anmalar dizisi kapsamında, 23 Temmuz Feriköy Mezarlığı’nın ana girişinde buluşuldu ve Derviş’in mezarı ziyaret edildi.
1901-1972 yılları arasında yaşayan ve yirmili yılların başından itibaren gerek yazarlığı, gerek gazeteciliğiyle adını duyuran Suat Derviş, kadın ve komünist olduğu için zamanla dışlandı, eserlerini bastırma ve okuyucularıyla buluşma konusunda zorluk yaşadı. Kırktan fazla roman, yüzlerce öykü ve röportaj yazmasına rağmen bunların neredeyse hiçbirinin kitap haline geldiğini göremedi. Son on senede Suat Derviş’in eserleri gün yüzüne çıkartıldı. Bugün piyasada otuza yakın kitabı bulunmakta ve yeni ciltler de hazırlanmakta.
Gerçek adı Hatice Saadet Baraner’ olan Suat Derviş’in 1944 yılında tefrika edilen ‘Fosforlu Cevriye’ romanı 1959 yılında Aydın Arakon tarafından sinemaya uyarlandı. Sonrasında ‘Fosforlu Cevriyem’ adı ile 1969 yılında Nejat Saydam sinemaya tekrar aktardı. Suat Derviş, şeker hastalığının vücudunda yarattığı tahribat sonucu kaldırıldığı hastanede 23 Temmuz 1972’de hayatını kaybetti.
GAZETECİ VE ÇEVİRMEN AHSEN BATUR VEFAT ETTİ
2 Ağustos
Selenge Yayınları’nın kurucusu çevirmen ve gazeteci Ahsen Batur, 68 yaşında vefat etti. Ahsen Batur 17 Ağustos 1954 tarihinde Niğde’de doğdu. Lise eğitimini Niğde ve İstanbul’da tamamladı. İstanbul Eğitim Enstitüsü Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü bitirdi. Çeşitli yayın kuruluşlarında ve kurumlarda çevirmen olarak çalıştı. Bir dönem gazetecilik de yapan Batur, akademik tarih kitapları yayınlamak amacıyla Selenge Yayınevi’ni kurdu.
GEORG BUCHNER EDEBİYAT ÖDÜLÜ EMİNE SEVGİ ÖZDAMAR’IN OLDU
9 Ağustos
Almanya’nın edebiyat dalındaki önemli ödüllerinden Georg Büchner Edebiyat Ödülü’nün bu yıl yazar Emine Sevgi Özdamar’a verileceği açıklandı. Federal Hükümet Kültür ve Medya Komiseri, Hessen Bilim ve Sanat Bakanlığı ile belediyeden birer temsilcinin katılımıyla Alman Dil ve Şiir Akademisi Yürütme Komitesi’nce Büchner Ödülü’ne layık görülen Özdamar, 50 bin euro para ödülünün de sahibi oldu.
Alman Dil ve Şiir Akademisi tarafından yapılan açıklamada, “Özdamar, Alman dili ve edebiyatının, yeni ufuklar, yeni konular ve son derece şiirsel bir tınıyı borçlu olduğu seçkin bir yazardır. Eserleri farklı diller, kültürler ve dünya görüşleri arasında hem entelektüel hem de şiirsel bir diyalog kuruyor, bize de okuyarak katılma fırsatı tanıyor” ifadeleri kullanıldı.
İRANLI ŞAİR HUSHANG EBTEHAJ VEFAT ETTİ
11 Ağustos
İranlı şair Houshang Ebtehaj, Almanya’nın Köln kentinde vefat etti. İran basınında yer alan bilgiye göre, 94 yaşındaki şair, böbrek yetmezliği nedeniyle öldü. The Washington Post’un aktardığı habere göre, şairin ölümünü, kızı Yalda Ebtehaj doğruladı. Babasının ‘öteki dünyaya katıldığını’ söyleyen Yalda Ebtejah, Instagram paylaşımında, babasının Mevlana’nın üslubunda yazdığı bir dizeyi alıntılayarak, “Gez, dolaş dolaş… Bu evde yabancılar var, garip bir şekilde dolaşıyorsun” yazdı.
‘PITIRCIK’ SERİSİNİN YARATICISI HAYATINI KAYBETTİ
12 Ağustos
Türkçeye ‘Pıtırcık’ adıyla çevrilen Le Petit Nicolas serisiyle tanınan yazar ve çizer Jean-Jacques Sempe, 89 yaşında hayatını kaybetti. Dünya çapında 15 milyondan fazla satan Sempe’nin ölümünü arkadaşı Marc Lecarpentier duyurdu. Lecarpentier, “Çizer Jean-Jacques Sempe, perşembe akşamı 89 yaşında huzur içinde yaşamını yitirdi. Yazlık evinde yanında eşi ve yakın arkadaşları varken yaşamını yitirdi” ifadelerini kullandı.
SALMAN RÜŞDİ BIÇAKLI SALDIRIYA UĞRADI
12 Ağustos
Salman Rüşdi, New York’ta bir konferans vermek üzereyken bıçaklı saldırıya uğradı. New York Valisi, Rüşdi’nin hayatta olduğunu ve tedavi edildiğini açıkladı. Olay sonrası Hadi Matar isimli saldırgan gözaltına alındı. New York Post gazetesine konuşan Matar, yazarın hayata kalacağını düşünmediğini, çok şaşırdığını ve İran’ın eski dini lideri Humeyni’ye de büyük hayranlık duyduğunu ifade etti. Matar, ayrıca “Salman Rüşdi’yi sevmiyor, onun iyi bir insan olduğuna inanmıyorum. O İslam’a saldıran biri. Onların inançlarına, inanç sistemlerine saldırdı” dedi. Saldırgan, Rüşdi’nin tartışmalı romanının ise sadece birkaç sayfasını okuduğunu belirtti.
RÜŞDİ’YE DESTEK VERDİ, TEHDİT EDİLDİ!
14 Ağustos
Saldırıya uğrayan Salman Rüşdi’ye destek mesajı paylaşan Harry Potter serisinin yazarı JK. Rowling, bir internet kullanıcısı tarafından “Endişelenme, sıradaki sensin” ifadeleriyle tehdit edildi. BBC Türkçe’nin aktardığı habere göre, kendisine yönelik Twitter paylaşımının ekran görüntüsünü paylaşan Rowling, daha sonraki paylaşımında ise, “Destek mesajları için herkese çok teşekkür ederim. Polis işin içinde” yazdı. İskoç Polis Sözcüsü de, “İnternet üzerinden bir tehdit yöneltildiğine dair bir bildirim aldık. Memurlar konuyla ilgili soruşturma yürütüyor” dedi. Pakistan’daki bir hesap tarafından yapılan tehdit paylaşımı daha sonra silindi.
ANNE HECHE’NİN KİTABININ FİYATI 750 DOLARA ÇIKTI
18 Ağustos
Oyuncu Anne Heche’nin ölümünden sonra, hatıralarından oluşan ‘Call Me Crazy’ isimli kitabı gündeme geldi. Önce 200 dolardan, ardından 499 dolardan satışa sunulan kitabın fiyatı 750 dolara fırladı.
4 Eylül 2001’de yayımlanan ‘Call Me Crazy’, 256 sayfadan oluşuyor. Kitapta, oyuncunun Ellen DeGeneres ile olan ilişkisi, Hollywood’daki yükselişi, babasının AIDS’ten ölümü, yaşadığı istismar ve zor çocukluğunun üstesinden nasıl geldiğini gibi konular yer alıyor. Heche, 5 Ağustos’ta geçirdiği bir araba kazası sonucu bir süre komada kaldıktan sonra öldü.
DİYARBAKIR’DA 3 YIL ARADAN SONRA KİTAP FUARI
24 Ağustos
Türkiye Yayıncılar Birliği ve Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası iş birliğinde 16-25 Eylül tarihleri arasında ALZ Diyarbakır Mezopotamya Uluslararası Fuar ve Kongre Merkezi’nde Diyarbakır-Mezopotamya Kitap Fuarı düzenlendi. On gün süresince onlarca yazar, 200’e yakın yayınevinin katılımı ile söyleşi, panel ve etkinliklerle dolu bir programla okurlarının karşısına çıktı.
DÜNYANIN EN UZUN KİTABI BASILDI
22 Eylül
Dünyanın en uzun kitabı ‘One Piece’ tek cilt halinde basıldı. 21 bin 450 sayfalık eseri okumak imkansız. Yayımcı, mangaya bir kitap değil de ‘heykel malzemesi’ olarak yaklaştığını savundu.
50 adet üretilen sınırlı sayıdaki kitaplar, 7 Eylül’de piyasaya sürülmesinin ardından günler içerisinde tükendi. Eiiçiro Oda’nın kaleminden çıkan ‘One Piece’, 1997’den beri her hafta yayımlanıyor.
ERDAL ÖZ EDEBİYAT ÖDÜLÜ MEHMET EROĞLU’NA GİTTİ
25 Eylül
Can Yayınları’nın kurucusu Erdal Öz’ün anısını yaşatmak için ailesi tarafından her yıl düzenlenen Erdal Öz Edebiyat Ödülü’ne Mehmet Eroğlu değer görüldü. Başkanlığını Cemil Kavukçu’nun üstlendiği, seçici kurul Ömer Türkeş, Metin Celal, Nilüfer Kuyaş, Murat Yalçın, Jale Özata ve Faruk Duman’dan oluştu.
2008 yılından bugüne kadar verilen ödül, Handan Börüteçene’nin tasarladığı bir ödül heykeli ve 15 bin liradan oluşuyor. Erdal Öz Edebiyat Ödülü bugüne dek, Gülten Akın, Nurdan Gürbilek, İhsan Oktay Anar, Şavkar Altınel, Murathan Mungan, Cemil Kavukçu, küçük İskender, Orhan Pamuk, Orhan Koçak, Cevat Çapan, Adalet Ağaoğlu, Latife Tekin, Jale Parla ve Selim İleri’ye verildi.
NOBEL EDEBİYAT ÖDÜLÜ’NÜN SAHİBİ: ANNIE ERNAUX
6 Ekim
2022 Nobel Edebiyat Ödülü’nü Fransız Annie Ernaux kazandı. Nobel jürisi tarafından yapılan açıklamada, 82 yaşındaki yazarın, ‘kişisel hafızanın köklerini, mesafelerini ve kolektif kısıtlamalarını keşfetmedeki cesaretinden’ dolayı bu yılki ödüle layık görüldüğü bildirildi. İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi’nde düzenlenen basın toplantısında Ernaux’un, yazılarında cinsiyet, dil ve sınıf açısından güçlü eşitsizliklerin damgasını vurduğu bir yaşamı tutarlı bir şekilde ve farklı açılardan incelediği, yazarlığa giden yolunun uzun ve zorlu olduğu belirtildi.
Cergy-Pontoise Üniversitesi’nde edebiyat profesörlüğü yapan Fransız yazarın, sınıf egemenliği ve aşk tutkusunun ağırlığını incelediği yirmiye yakın otobiyografi ve romanı bulunuyor. Eserleri Gallimard Yayınevi tarafından basılan Fransız yazar, II. Dünya Savaşı’ndan bu yana Fransız toplumunun iç çalkantılarıyla birlikte gelişen bir kadın kimliğini eserlerinde ön plana çıkardı. Kendini sol görüşlü tanımlayan yazar eserlerinde ‘toplumsal rahatsızlıkları’ ön plana çıkarmasıyla tanınıyor. Ernaux’un Türkçe diline çevrilmiş ‘Yalın Tutku’, ‘Babamın Yeri’, ‘Boş Dolaplar’ ve ‘Seneler’ isimli kitapları bulunuyor.
FİLOZOF BRUNO LATOUR HAYATINI KAYBETTİ
9 Ekim
Sosyolog, antropolog ve filozof Bruno Latour, 75 yaşında hayatını kaybetti. Latour, ‘yeni iklim rejiminin düşünürü’ olarak tanınıyordu.
22 Haziran 1947’de Beaune, Fransa’da doğan Bruno Latour, 1975’te Tours Üniversitesi’nden felsefe doktorası aldı. Sosyoloji, felsefe ve antropoloji alanındaki çalışmalarıyla tanınan Latour, aktör-ağ teorisinin kurucularından… École des Mines de Paris, Sciences Po Paris ve London School of Economics and Political Science gibi çeşitli kurumlarda ders verdi. Sosyal bilimler alanında verilen Holberg Ödülü’ne layık görüldü.
PEN’DEN ‘SANSÜR YASASI’ AÇIKLAMASI
16 Ekim
PEN Türkiye Yazarlar Derneği, ‘sansür yasası’ ile ilgili bir açıklama yayınladı. Açıklamada, yasanın sadece yazarları, gazetecileri, sosyal medya kullanıcılarını değil tüm toplumu etkilediği belirtilerek yasanın düşünce ve ifade özgürlüğüne bir darbe olduğu ifade edildi.
“Bu yasa sadece yazarları, gazetecileri, sosyal medya kullanıcılarını değil tüm toplumu etkiliyor” denilen açıklamada şu ifadeler kullanıldı: “Türk Ceza Kanunu’na ‘halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma’ başlığıyla yeni bir suç ekleniyor. Yasanın amacı ‘yalan haber’ ve ‘dezenformasyonla mücadele’ diye vurgulansa da, hukuka ve adalete hiçbir güvenin kalmadığı toplumun ‘Ya bizdensin ya da vatan hainisin’ diye bölündüğü ortamda, ayırımcılığın doruğa çıktığı ülkemizde, bir haberin yalan olup olmadığına; hangi haberin hakikati yansıtıp yansıtmadığına kim nasıl karar verebilir ki. Hangi bilginin gerçek, hangi söylentinin gerçek dışı olduğuna, hangisinin yayılabileceği, hangisinin asla tekrarlanmaması gerektiğine kim nasıl karar verecek. Enflasyon oranlarını Bakanlıklar ayrı, TÜİK ayrı, araştırma kurumları ayrı veriyor. Hadi bakalım hepsini atın cezaevine! ‘Türkiye’de yoksulluk var’ demek suç olacak mı olmayacak mı! Böyle muallak yasa olur mu! Bugüne dek çeşitli yazar ve yayın kurumlarıyla bir araya gelip bu yasanın çıkmaması için sesimizi yükselttik. Bu yasa ile insanın anayasal hakkı olan temel hak ve özgürlüklerine düpedüz el konulmak istendiğini; İnsanlar arasında serbestçe iletişim kurma ve konuşma özgürlüklerinin engellendiğinin, hakikatin gizlenmesi için bir kılıf icat edildiğinin farkındayız. PEN’in amacı edebiyatı yüceltmek kadar düşünce ve ifade özgürlüğünü de korumaktır. Çünkü hem edebiyat hem de toplum, ancak ve ancak düşüncesi özgür, sözü özgür ortamlarda gelişebilir.”
2022 BOOKER ÖDÜLÜ KARUNATILAKA’YA VERİLDİ
18 Ekim
‘The Seven Moons of Maali Almeida’ adlı kitabın yazarı Shehan Karunatilaka, bu yıl Booker Ödülü’nün sahibi oldu. İkinci romanı ile edebiyat dünyasının en prestijli ödüllerinden birine layık görülen Sri Lankalı yazar, 50 bin sterlinlik ödülün de sahibi oldu. 2019’dan bu yana ilk defa yüz yüzde gerçekleştirilen ödül töreninde Karunatilaka’ya ödülünü Konsort Kraliçe Camilla verdi. Yazarın kitabı, 1990’lı yıllarda Sri Lanka’daki sivil savaşı konu alıyor.
AYM’DEN MEHMET AKİF ERSOY KARARI
21 Ekim
Anayasa Mahkemesi (AYM), şair Mehmet Akif Ersoy’un 1943’te yayımlanan ‘Safahat’ isimli eserinin, 50 yıllık koruma süresinden sonra işlenerek başka bir yayınevi tarafından basılmasının hukuka aykırı bulunmasını mülkiyet hakkının ihlali saydı. 1936’da vefatının ardından Ersoy’un şiirleri Latin alfabesine çevrilerek 1943’te ‘Safahat’ isimli kitapta toplandı ve mali hakları mirasçılarıyla yapılan anlaşmayla bir İnkılap Kitabevi’ne devredildi.
PEN YAZARLAR DERNEĞİ: AHMET TULGAR’I NEŞELİ BİLİRDİK
27 Ekim
Gazete Duvar yazarı, gazeteci ve yazar Ahmet Tulgar geçirdiği ani kalp krizi sonucu hayatını kaybetti. Ahmet Tulgar’ın beklenmedik ölümünün ardından bir açıklama yayınlayan PEN Yazarlar Derneği, “Ahmet Tulgar’ı neşeli bilirdik! Son yazısını, o şahane portrelerinden sonuncusunu, güzel insanlardan biri olarak bildiğimiz, dinlediğimiz, sevdiğimiz Halit Kıvanç için yazmış. ‘Türkçenin sivil neşesi’ demiş, güzel demiş. Öykülerinden romanlarına, denemelerinden portrelerine, hem tepeden tırnağa gülüşlü biri oldu hem de kendi demesiyle ‘Türkçenin sivil neşesi’ oldu. Edebiyatımız muazzam bir yazarını ve Türkiye iyilik dolu, zarif, candan, yürekten, az bulunur bir adamı yitirdi. Biz Ahmet Tulgar’ı adaletli, merhametli, vicdanlı biliriz. Devridaim olsun” ifadelerini kullandı.
2022 ATTİLÂ İLHAN EDEBİYAT ÖDÜLLERİ’NİN SAHİPLERİ BELLİ OLDU
31 Ekim
Bu yıl yedincisi düzenlenen 2022 Attilâ İlhan Edebiyat Ödülleri’nin sahipleri açıklandı. Attilâ İlhan Bilim Sanat ve Kültür Vakfı’nca düzenlenen ve Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları tarafından desteklenen yedinci Attilâ İlhan Edebiyat Ödülleri’nin Doğan Hızlan’ın onursal başkanlığında toplanan seçici kurulları bu yılki ödül sahiplerini belirledi. Roman dalındaki ödüle, Doğan Kitap Yayınları tarafından yayımlanan ‘Yalnız’ isimli romanıyla Zeynep Kaçar, şiir dalındaki ödüle ise Everest Yayınları’ndan çıkan ‘Güneş Kalır Bir Başına’ isimli kitabıyla Ömer Erdem değer görüldü.
Attilâ İlhan Roman Ödülü Seçici Kurulu’nda Mehmet Eroğlu, Faruk Şüyün, Seval Şahin ve aileyi temsilen Ali Cem İlhan yer alıyor. Metin Celal’in başkanlığındaki Attilâ İlhan Şiir Ödülü Seçici Kurulu’nda ise A. Ali Ural, Adnan Özer, Tuğrul Tanyol ve aileyi temsilen Kerem Alışık yer aldı.
ULUSAL KİTAP ÖDÜLLERİ’NİN KAZANANLARI BELLİ OLDU
18 Kasım
1950’den beri verilen ve Amerika’nın en prestijli edebiyat ödüllerinden olan Ulusal Kitap Ödülleri’nin (National Book Awards) bu yılki sahipleri belli oldu.
National Book Foundation’ın her yıl düzenlemiş olduğu ödüllerin bu yılki sahipleri: Kurgu dalında ‘The Rabbit Hutch-Tess Gunty’, kurgu-dışı dalında ‘South to America: A Journey Below the Mason Dixon to Understand the Soul of a Nation-Imani Perry’, şiir ‘Punks: New & Selected Poems-John Keene’, ‘çeviri Yedi Boş Ev yazar Samanta Schweblin-çevirmen Megan McDowell’, gençlik edebiyatı ‘All My Rage-Sabaa Tahir.
Çeviri ödülünü kazanan ‘Yedi Boş Ev’ Can Yayınları’ndan çıktı.
NADİR KİTAP VE KİTANTİK’İN ERİŞİM ENGELİ KALDIRILDI
1 Aralık
Kitapçıların satış yaptığı online sahaf e-ticaret platformları Nadir Kitap ve Kitantik sitelerinin ‘yanlışlıkla’ engellendiği ortaya çıktı. Erişim engelinin Adalet Bakanlığı’nın talebiyle, bakanlığa ait bir yayının, ‘telif hakları ihlal edilecek şekilde’ satıldığı iddiasıyla alındığı belirtilmişti.
Siber hukuk uzmanı Yaman Akdeniz ise sitelerin Nadir Kitap’ın belirttiği gibi ‘yanlışlıkla’ engellenmediğini, Adalet Bakanlığı’nın talebiyle engellendiğini söyledi. Akdeniz, şu ifadeleri kullandı: “Nadir Kitap, kararın ‘sehven alındığını’ ve kaldırılacağını belirtmiş. Engelin çabuk kalkması tabii ki iyi haber. Fakat, 1. Karar yanlışlıkla falan alınmamış 2. Adalet Bakanlığı web sitesinin engellenmesini talep etmiş 3. Hakim de kabul etmiş 4. Hakimin zaten yetkisi yok! 7. Kararda ihlale sebep veren URL adresi yazmıyor, “http://nadirkitap.com ve http://kitantik.com internet siteleri” diye yazıyor. İddia ve talep telif hakları ihlali üzerinden, karar ise ‘kişilik hakları’ ihlali. Başından sonuna hukuka aykırı karar. Buna da sehven denemez.”
SARAMAGO’NUN 100’ÜNCÜ YILI KUTLANDI
1 Kasım
Kırmızı Kedi Yayınevi, Nobel Edebiyat ödüllü Portekizli yazar José Saramago’nun 100’üncü yaşını tüm dünyayla aynı anda gerçekleştirilecek ‘Atılan Adımların İzini Sürmek’ sergisiyle kutladı. José Saramago Vakfı koordinatörlüğünde dünyanın birçok ülkesinde eşgüdümlü olarak gerçekleştirilen sergi, Saramago’nun hayatından kesitler sundu. José Saramago Vakfı’nın hazırladığı ve Camoes Enstitüsü ile Portekiz Büyükelçiliği tarafından desteklenen sergi, İstanbul Schneidertempel Sanat Merkezi’nde ziyaretçileriyle buluştu.
FİNCANCI’NIN KİTABI SATIŞTAN KALDIRILDI
1 Kasım
TTB Başkanı Şebnem Korur Fincancı’nın gözaltına alındığı sırada evindeki kitaplığında yer alan Bejan Matur’un kaleme aldığı ‘Dağın Ardına Bakmak’ kitabı, Turkuvaz Medya Grubu’nun sahibi olduğu D&R ve Idefix’te satıştan kaldırıldı.
Timaş Yayınları tarafından yayımlanan kitap, Fincancı’nın 26 Ekim’de gözaltına alındığı sırada evinde ‘bulunmuş’ ve iktidara yakın basın tarafından ‘örgütsel kitap’ olarak tanımlanmıştı. Yapılan aramalarda ‘Dağın Ardına Bakmak’ isimli kitabın Idefix, D&R, Everest Yayınları ve Timaş Yayınları’nın web sayfalarından kaldırıldığı görüldü. Idefix’in sitesindeki sayfanın son versiyonunda da ‘Aradığın sayfayı bulamadık’ ifadeleri yer aldı.
PROF. DR. ÖNAY SÖZER HAYATINI KAYBETTİ
4 Aralık
Felsefeci ve yazar, İstanbul Üniversitesi ve Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Önay Sözer, 86 yaşında hayatını kaybetti. Alman ve Fransız üniversitelerinde Hegel diyalektiği ve fenomenoloji, ontoloji alanlarında dersler verdi. Sanat felsefesi ve psikanaliz üzerine yoğunlaştı. Sözer, Uluslararası Hegel Derneği Yönetim Kurulu Üyesi’ydi.
TÜYAP KİTAP FUARI DÜZENLENDİ
12 Kasım
39. TÜYAP Kitap Fuarı, 3-11 Aralık tarihleri arasında Beylikdüzü TÜYAP’ta düzenlendi. Pandemi nedeniyle iki yıl boyunca ara verilen fuarda yayınevleri okuyucuyu imza günleriyle çekmeye çalıştı, kitap fiyatları ise hem okuyucuyu hem de yayınevlerini vurdu. Yayıncılar önceki yıllara göre kitap satışlarının yüzde 50 azaldığını söyledi, okurlar yetkililerden destek istedi.
Dokuz gün süren 39. Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı, panel, söyleşi, şiir dinletisi ve çocuk etkinliklerinden oluşan 300’e yakın kültür etkinliğine ev sahipliği yaptı. İmza günlerinde 2 bine yakın yazar, okurlarıyla buluşma fırsatı buldu.
