DOHUK’TA 9 KİŞİNİN YAŞAMINI YİTİRDİĞİ SALDIRININ ARDINDAN BÖLGEDEKİ KRİZ DERİNLEŞECEK Mİ?

Irak’ın kuzeyindeki Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ndeki Dohuk bölgesinde yer alan Zaho yerleşim yerinde düzenlenen saldırıda ikisi çocuk 9 kişi yaşamını yitirdi, 23 kişi yaralandı. Saldırının ardından açıklama yapan Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi, saldırıyla ilgili Türkiye’yi suçladı ve karşılık verme hakkını saklı tuttuklarını söyledi. Kazımi, topçu atışının ülkenin egemenliğinin açık ihlali olduğunu ifade ederken Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise “TSK’dan aldığımız bilgiye göre sivillere yönelik herhangi bir saldırımız olmamıştır” dedi. Çavuşoğlu, “Türkiye gerçeğin açığa çıkması noktasında her türlü adımı atmaya hazırdır. Gerçek faillerinin açığa çıkarılması için iş birliği yapmaya davet ediyoruz” ifadelerini kullandı.

SERT DİLLE KINAMA

Beyaz Saray da olayı kınayarak gelişmelerin yakından takip edildiğini açıkladı. VOA’nın haberine göre ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price “Irak’ta askeri eylemlerin Irak’ın egemenliği ve toprak bütünlüğüne saygı göstermesi gerektiğine ilişkin duruşumuzu tekrar teyit ediyorum” dedi. İngiltere Dışişleri Bakanlığı da “Birleşik Krallık, saldırıda sivillerin öldürüldüğü ve yaralandığı haberlerinden ciddi endişe duymaktadır” açıklamasını yaptı. Saldırı, Mısır ve Arap Birliği tarafından da sert bir dille kınandı.

Irak, Türkiye Büyükelçisi’nin Dışişleri Bakanlığı’na çağırdığını ve Ankara’dan resmi bir özür beklediğini duyurdu. Aynı zamanda Türkiye’nin “bütün askeri güçlerini Irak’tan geri çekmesini” talep etti. Saldırının Türkiye tarafından yapıldığının tespit edildiğini açıklayan Irak Dışişleri Bakanlığı, olayı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne taşıyacaklarını bildirdi. Irak parlamentosu milletvekillerinin de yayımladıkları ortak bildiride, ‘Türkiye’nin savaş suçu işlediği’ yönünde ifadeler yer aldı. Irak Parlamentosu olağanüstü gündemle toplanma kararı aldı. Irak Başbakanı Mustafa Kazımi’nin de katılacağı toplantının yarın yapılması bekleniyor. Ayrıca saldırıdan sonra Irak’ta dün bir günlük yas ilan edildi. Iraklı Şii lider Mukteda es-Sadr da saldırıların ardından hükümete çağrı yaptı. “Türkiye, Irak Dışişleri Bakanlığı tarafından zayıf bir şekilde kınanmaktan başka bir yanıt veremeyeceğini düşünüyor” diyen Sadr, “Türkiye ile diplomatik temsil azaltılmalıdır” çağrısı yaptı. Almanya da saldırının ayrıntılarının bir an önce açıklığa kavuşturulması için çağrıda bulundu.

Irak medyası, Bağdat’taki Türkiye Büyükelçiliği önünde protesto gösterileri düzenlendiğini aktardı. Ülkenin başka şehirlerinde de Türkiye aleyhine protestoların düzenlendiği kaydedildi. Konuya ilişkin açıklama yapan HDP ise Zaho’daki saldırıyı Roboski’ye benzetti. Merkez Yürütme Kurulu’nun kınama açıklamasında, “Tarihe ikinci Roboski katliamı olarak geçecek olan bu katliamdan iktidar, siyasi ve hukuki olarak sorumludur” denildi. HDP, Meclis’i toplantıya çağırdı ve sınır ötesi askeri harekatların durdurulması çağrısını yaptı.

***

TÜRKİYE SIKINTILI SÜRECE GİRECEK

Birgün’de yer alan habere göre saldırıya ilişkin değerlendirmelerini aktaran İran Uzmanı Arif Keskin bölgedeki krizin büyüyeceğine vurgu yaptı. “Bu olayı kimin yaptığını bilemiyoruz. Türkiye tarafı kabul etmiyor” diyen Keskin, “Türkiye açısından Irak bağlamında olumlu sonuçları olmayacağı çok açık. Bu iş öyle kolay çözülmeyecek gibi de gözüküyor. Özellikle de uzun süredir İran ve onun Irak’taki destekçileri bağlamında Türkiye’nin problemleri var. Bu yaşanan kriz İran’a ve Irak’taki yakın gruplarına ciddi bir fırsat verdi ve bir şekilde Irak’ta Türkiye karşıtlığını da seferber etme olanağı verdi” ifadelerini kullandı.

Arif Keskin – İran Uzmanı

İSTİKRARSIZLIĞI ARTIRIR

Olayın, Türkiye’nin Suriye’ye yönelik operasyonuna da olumsuz yansıyacağına değinen Keskin şöyle konuştu: “Zaten bu yaşananın operasyonla da bağlantılı olduğunu düşünüyorum. Çünkü Türkiye basınına pek fazla yansımadı ama Erdoğan ile İran Dini Lideri Hamaney görüşmesi diplomatik teamüllere biraz aykırıydı. İran basınına yansıyan cümlelere bakarsak Hamaney’in konuşması öyle de nazik değilmiş ikili görüşmede. Çok açık şekilde Suriye operasyonunu istemediklerini belirtmiş ama biraz farklı bir dilde. İran basınında atılan bir manşete göre Hamaney, Erdoğan’a ‘Türkiye’nin güvenliği bizim güvenliğimizdir. Suriye’nin güvenliği de Türkiye’nin güvenliği olması gerekir’ diye bir cümle söylemiş. Bu aslında örtük bir tehdittir Türkiye’ye.”

“Iraklı Şiilere, Haşdi Şabi’den gelen açıklamalara, Irak’taki siyasilere bakarsanız neredeyse Türkiye’ye ‘Terk et burayı, git, sınırlar kapansın, Türkiye çıksın, askeri varlığı kalmasın, Türkiye cezalandırılsın’ şeklinde toplumsal bir ortam oluşturuldu” diyen Keskin, “Bunun sadece Irak’la sınırlı kalmayacağı, Suriye’de olan operasyonu olumsuz etkileyeceği, ayrıca Türkiye-İran ilişkilerine de olumsuz yansıyacağı çok açık” yorumunu yaptı.

“Mesela AKP’ye yakın çevreye bakıldığında İran karşıtı bir hava olduğunu görüyoruz” diyen Keskin sözlerini şöyle sürdürdü: “Türkiye buradan nasıl çıkar, bu krizi nasıl yönetebilir, ayrı bir soru. Çünkü özellikle şu anda bunu Iraklılara ikna edici bir biçimde açıklaması, onları ikna edebilmesi gerekiyor. En azından Irak siyasilerini birlikte bu sorunu çözmeye ikna edebilirse, bunu belli bir derecede yumuşatabilir. Ama bunun özellikle kamuoyunda tortuları, etkileri kalacak.”