İran’da, 22 yaşındaki Mahsa Amini‘nin, İslami rejimin kılık kıyafet kurallarına uymadığı gerekçesiyle darp edilerek gözaltına alınmasının ardından kolluk güçleri tarafından öldürülmesi ülke çapında infiale yol açtı.
Amini’nin babası, kızının hiçbir sağlık sorunu olmadığını, cesedi üzerinde yapılan incelemelerde bacaklarında morluklar tespit edildiğini ve ölümünden polisin sorumlu olduğunu söyledi.
Mahsa Amini, 22, who died in the custody of Iran's morality police over forced hijab rules, was buried in her hometown of Saqqez, Kurdistan province, today.
Her funeral turned into a scene of large protests, violently confronted by security forces. pic.twitter.com/DqVjbSjIhE
— Shayan Sardarizadeh (@Shayan86) September 17, 2022
Women have been at the forefront of protests after the death of Mahsa Amini in custody of Iran's morality police over mandatory hijab.
In Sanandaj, a group of women stage a sit-in in the city centre and refuse to move despite being confronted by police.pic.twitter.com/OMSywSpbiG
— Shayan Sardarizadeh (@Shayan86) September 17, 2022
Cumhuriyet’ten. M. Birol Güger’in haberine göre ölümünün hemen ardından, Amini’nin memleketi, İran’ın Kürdistan eyaletinin Sakız şehrinde başlayan protestolar 5. gününe girerken neredeyse ülkenin tüm büyük kentlerine yayıldı. Kolluk kuvvetlerinin ülke genelinde protestolara tepkisi oldukça sert oldu. Tahran yönetimi, şu ana dek protestolar sırasında aralarında güvenlik güçlerinin de bulunduğu 3 kişinin yaşamını yitirdiği duyurdu.
Kayıplara ilişkin gayri resmi rakamların resmi otoritelerin açıkladığından daha fazla olması bekleniyor. İnsan hakları örgütleri, salı günü yaşanan ölümlerle birlikte en az 7 kayıp olduğunu öne sürüyor.
Protestocular, daha fazla özgürlük talep etmenin yanı sıra ülkede uzun süredir devam eden ekonomik buhran ve gelir adaletsizliğine de tepki gösteriyor.
İran Dini Lideri Ayetullah Ali Hamaney, çarşamba günü 1980-88 yılları arasında yaşanan İran-Irak savaşını anmak için yaptığı konuşmada, geçen yıl su kıtlığı nedeniyle patlak veren sokak çatışmalarından bu yana İran’da yaşanan en geniş çaplı protesto gösterilerine değinmedi.
Reuters’a göre, Hamaney’in yardımcılarından biri Amini’nin ailesine başsağlığı diledi, davayı yakından takip edeceğine söz verdi ve Dini Lider’in de Amine’nin ölümünden etkilendiğini ve acı çektiğini söyledi.
Security forces deploy a water cannon to disperse protesters in Ferdowsi Street, Sanandaj (35.3154628,46.9960501) tonight after the death of Mahsa Amini, 22, following her arrest by Iran's morality police over mandatory hijab.#مهسا_امینیpic.twitter.com/nB2ITDmNeW
— Shayan Sardarizadeh (@Shayan86) September 18, 2022
İran devlet ajansı İRNA tarafından servis edilen bir haberde salı günü güneydeki Şiraz kentinde, protestolar sırasında yaralanan bir polis memurunun öldüğü dördünün de yaralandığı bildirildi. İRNA, olaylar süresince 15 protestocunun tutuklandığını duyurdu.
İran dini otoritesine yakın yarı resmi Fars Haber Ajansı, Kirmanşah‘ta iki kişinin yaşamını yitirdiğini bildirdi. Kirmanşah savcısı Shahram Karami konuya ilişkin açıklamasında, “Bunun devrim karşıtı unsurlar tarafından yapıldığından eminiz, çünkü kurbanlar güvenlik aygıtı tarafından kullanılmayan silahlarla öldürüldü” ifadelerine yer verdi.
Hengaw ve Kürdistan İnsan Hakları Ağı adlı örgütler, 43 yaşındaki bir İranlı erkeğin, Batı Azerbaycan eyaletinin Urmiye kentinde güvenlik güçlerinin açtığı ateş sonucu öldürüldüğünü duyurdu. Öte yandan, Batı Azerbaycan eyaletindeki Piranşehr‘de bir kişinin daha yaşamını yitirdiği ve aynı gün, Amini’nin memleketi Sakız‘da da vücuduna aldığı darbelerle ağır yaralanan bir sivilin yaşamını yitirdiği belirtildi. İddia edilen ölümler resmi otoritelerce doğrulanmadı.
Tahran’daki protestolarda kadınların yoğunluğu dikkat çekti. Protesto amaçlı olarak saçlarını kesen ve şehir meydanlarında başörtülerini yakan kadınların yanı sıra başörtülerini çıkaran bazı kadınların da sık sık kitlelere konuşma yaptığı gözlemlendi. Göstericiler yer yer İran bayrağı ve İslami rejimin mimarı Ayetullah Humeyni‘nin resimleri gibi sembollere zarar verdi.
Sosyal medyada paylaşılan bir videoda, Tahran Üniversitesi‘nde yüzlerce öğrencinin “diktatöre ölüm” sloganları attığı görüldü. Haberi servis eden Reuters haber ajansı videoların gerçekliğini doğrulayamadı.
#IranProtests#Tehran, #Iran's capital—Tehran University students continue protests against #MahsaAmini's murder, chanting:
Death to the oppressor, either Shah or Supreme Leader!#IranianLivesMatter!pic.twitter.com/OcQoFcFUkE— Iran News Update (@IranNewsUpdate1) September 21, 2022
Hengaw adlı insan hakları kuruluşu, protestoların yoğun olduğu Amini’nin memleketi Kürdistan eyaletinde İran Devrim Muhafızları’nın protestoları bastırmak için görevlendirildiğini ve bölgede “internetin tamamen kesildiğini” öne sürdü.
Kürdistan eyalet valisi, eyaletteki üç ölümden terörist grupların sorumlu olduğunu öne sürdü. Hengaw ise ölümlerden güvenlik güçlerini sorumlu tuttu.
Tahran valisi, protestolar süresince çeşitli güvenlik kurumlarında daha önceki protesto gösterilerinden dolayı kaydı bulunan 700 kişi dahil olmak üzere toplam 1800 kişinin tespit edildiğini duyurdu.
YAYIN İLKELERİ
———————-
YURTSEVERLİK.COM sitesi Türkiye’nin birlik ve beraberliğinden, hiçbir ayrım gözetmeksizin toplumsal barışın korunmasından, insanın en yüce varlık ve emeğin en yüce değer olduğu savından, demokrasiden, insan hak ve özgürlüklerinden, sosyal adaletin hakim kılınması düşüncesinden hareketle yayıncılık yapar. Sınırları bu noktalardan geçen ilkeler çerçevesinde sitede yazılarına yer verilen herkesten aynı sorumluluğu eksiksiz göstermelerini bekler. Dolayısıyla YAYIMLANAN YAZILARIN HUKUKİ SORUMLULUĞU TAMAMEN YAZARLARINA AİTTİR.
İLETİŞİM
———————-
f.sayliman@gmail.com