CUMHURBAŞKANLIĞI YİK ÜYELERİ TEK SEFERDE MAAŞLARINI 18 BİN LİRA YAPARKEN, EMEKLİ MAAŞLARINDA TEMMUZ ARTIŞI YÜZDE 4 OLARAK BELİRLENDİ. PEKİ SOKAKTA NE OLUYOR?

Tıpkı 31 Mart yerel seçimleri sonrası YSK’nın siyasi baskılar altında aldığı İstanbul’da yeniden seçim kararı gibi, TÜİK’de yine iktidarın yönlendirmeleri doğrultusunda enflasyon rakamlarını düşük çıkararak dar gelirliye, emeği ile geçinen kitlelere kötülük ediyor. Çünkü hükümetin çalışanlara zam dönemlerinde belirlediği maaş artış oranlarında TÜİK verileri esas alınıyor.

Temmuz ayı emekli maaşlarında yapılacak yüzde 4.99’luk zam artışının çarşı ve pazardaki hayat pahalılığı ile hiç çakışmamasının nedeni de, TÜİK’in enflasyon rakamları ile oynaması.

Oysa en yoksul yüzde 10’luk kesim harcadığı her 100 liranın 31 lirası gıdaya gidiyor. Halkın enflasyonu durdurulamıyor. Bu yılın ilk altı aylık döneminde yüzde 26.5 yükselen gıda fiyatlarındaki son bir yıllık artış ise yüzde 56.19 olarak ölçüldü. Tarladan yurttaşa kadar ürünlerdeki fiyat makası da açılıyor. TZOB’a göre üretici ve market arasındaki fiyat farkı haziranda en fazla yüzde 392.54 ile salata.

Haberin ayrıntılarını vermeden önce Saray ve çevresinden geçtiğimiz haftaya damgasını vuran çarpıcı bir gelişmeyi anımsatalım.

Türkiye’nin sorunlarının masaya yatırılacağı üst düzey merci olan Cumhurbaşkanlığı bünyesindeki Yüksek İstişare Kurulunun ilk icraatı, üyelerin 13 bin lira olan maaşlarının 18 bin liraya çıkarılması oldu. Cumhurbaşkanlığı bünyesinde eski üst düzey devlet görevlilerinden oluşturulan Yüksek İstişare Kurulu, sadece bir ay önce kuruldu. 15 Mayıs’ta Resmi Gazete’de yayınlanan kararname ile faaliyetlerine başladı. Resmi kuruluş gerekçesi ‘millete ve devlete hizmeti geçmiş, bilgi ve birikim sahibi kişilerin bu kazanımlarından istifade etmek’ olarak açıklandı. Kurul ilk toplantısını Japonya’ya gitmesinden hemen önce Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın da katılımıyla yaptı.

AKP’li TBMM eski başkanları da olan YİK üyeleri Bülent Arınç, Köksal Toptan, Cemil Çiçek, Mehmet Ali Şahin ile ANAP’lı eski başkan Yıldırım Akbulut’tan oluşan kurul üyelerine imzalatılan ilk sözleşmede maaşın 13 bin lira olarak belirlendiği, daha sonra ise 18 bin liraya çıkartıldı.

Peki hayatın diğer alanlarında örneğin çarşıda pazarda durum ne?

Cumhuriyet’te yer alan habere göre Türkiye’nin İstanbul seçimlerine odaklandığı ve iktidarın ekonomik sorunların çözümü yerine seçimi kazanmaya odaklandığı haziranda halkın enflasyonu yükselişini sürdürdü. Haziranda gıda fiyatları bir önceki aya göre yüzde 1.96 artarken, altı aylık artış yüzde 26.53’e, son bir yıllık artış ise yüzde 56.19’a çıktı.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonun’nun Ar-Ge birimi KAMUAR’ın, “halkın enflasyonu” araştırmasının haziran ayı sonuçlarında şu tespitlere yer verildi:

-Gıda fiyatlarında yaşanan yükselişten en büyük zararı, gelirinin büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda olan ve enflasyona karşı herhangi bir koruması bulunmayan ücretliler ve yoksullar gördü.

31 lirası gıdaya

-En yoksul yüzde 10’luk kesim harcadığı her 100 liranın 31 lirası gıdaya gidirken, en zengin yüzde 10’luk kesimin 100 liralık harcaması içerisinde gıdanın aldığı pay ise 13 lirada kalıyor. Gıda fiyatlarında yaşanan artış ve azalışlar, harcamalarının büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda bulunan yoksulların enflasyonunu zenginlere göre çok daha fazla etkiliyor.

-Türkiye’deki aileler gıda için harcadıkları her 100 liranın 17.9 lirasını pirinç, ekmek, bulgur, buğday unu, makarna ve şehriye gibi ürünlere veriyor. Diğer ülkelere göre miktar olarak çok az tüketilmesine rağmen, dünyanın belki de en yüksek fiyatlarının geçerli olması nedeniyle et ve balık için yapılan harcamalar ise gıda harcamalarının yüzde 22.4’ünü oluşturuyor. Süt, peynir, tereyağı ve diğer süt ürünleri ile yumurtanın gıda harcamaları içerisindeki payı yüzde 13.4’ü buluyor.

-Yoksullar gıda harcamalarının büyük bölümünü ekmek, tahıl ve sebzeye ayırırken, zenginlerin gıda harcamalarının büyük bölümünü et balık ve deniz ürünleri meydana getiriyor.

-Haziran 2019 itibarıyla son bir yılda ekmek, un, bulgur, makarna ve benzerlerinin fiyatlarında yüzde 18.99, et-balık fiyatlarında 19.38, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 46.87 artış yaşandı. Bir yıl öncesine göre katı ve sıvı yağ fiyatları yüzde 23.15 arttı. Meyve fiyatları yüzde 101.41, sebze fiyatları ise yüzde 176.8 artış gösterdi. Bakliyat fiyatları yüzde 17.79 diğer gıda fiyatları ise yüzde 30.38 yükseldi.

Tarladan markete fiyat katlandı

Üretici ve market arasındaki fiyat farkı haziranda en fazla yüzde 392.54 ile salatalıkta görülürken, fiyat farkı domateste yüzde 384.98, karpuzda yüzde 379.17, kuru kayısıda yüzde 345, patlıcanda yüzde 325.75 oldu.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, üretici fiyatlarında en fazla fiyat artışının sivribiberde görüldüğünü, bu durumda açıkta yetiştirilen ürünlerin henüz piyasaya çıkmamış olması ile dönemsel olarak hasat edilen ürün miktarının azalmasının etkili olduğunu söyledi.
Bayraktar, haziranda markette 14, üreticide 6 üründe fiyat artışı, markette 23, üreticide 15 üründe fiyat düşüşü görüldü” – “Markette ve üreticide fiyatı en fazla artan ürün sivribiber, fiyatı en fazla düşen ürün ise karpuz oldu” dedi. Markette en fazla fiyat artışının yüzde 32.51 ile sivribiberde yaşandığına dikkati çeken Bayraktar, bunu yüzde 24.22 ile elma, yüzde 20.46 ile limon, yüzde 17.50 ile kabak ve yüzde 17.05 ile fındığın izlediğini vurguladı.