Dün akşam saatlerinde üyesi olduğum whatsapp gruplarına “Osman Demircan ayrıldı” mesajları düşmeye başladı. Osman Hoca’yı 27 Kasım akşamı yitirmiştik. Muhtemelen çocukları dün telefonunu temizlemeye karar vermişler, üyesi olduğu gruplardan ayrılmışlardı. Onun öldüğünü, hatta doğduğu Musaköy’de gömüldüğünü biliyorduk, fakat “ayrıldı” mesajıyla hocamızın artık aramızda olamayacağını bir kez daha anladık.
İNŞAAT İŞÇİLİĞİNDEN PROFESÖRLÜĞE
Osman Hoca 1949 yılında Çanakkale’nin merkez köylerinden Musaköy’de yoksul bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiş. Bütün eğitim hayatı boyunca inşaatlarda çalışarak 1971 yılında Yüksek Öğretmen Okulu’nu bitirmiş.
Öğrencilik yıllarında 1968 yılında hizmete açılan Ege Üniversitesi Gözlemevi’nde çalışan hocamız burada gönlünü “astronomiye” kaptırmış ve Yüksek Öğretmen Okulu’nu bitirdikten sonra Ege Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü’nde yüksek lisans eğitimi almış.
Doktorasını İngiltere’de Manchester Üniversitesi’nde tamamlayan Osman Hoca, 1979 – 1981 yılları arasında Bingazi, Libya Üniversitesi Fizik Bölümü’nde Astronomi öğretimini başlatmış. 1982’de Türkiye’ye dönünce doçent unvanı alarak ODTÜ Fizik Bölümü’nde Fizik ve Astronomi derslerini veren bu bilim insanı 1990 yılında Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi’ne profesör olarak atanmış.
MEMLEKETE DÖNÜŞ
1999 yılında Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Fen Fakültesi Fizik Bölümü’ne geçerek memleketine dönen Osman Hoca, burada Uzay Bilimleri ve Teknolojileri Bölümü’nü kurmuş ve Bölüm Başkanlığı görevini üstlenmiş. Daha sonra Astrofizik Araştırma Merkezi ve Ulupınar Gözlemevi’ni kuran hocamız, 2016 yılında yaş sınırı nedeniyle emekli olana kadar Gözlemevi Müdürü olarak görev yapmış.
ÇOMÜ’de görevli olduğu dönemde Rektör Yardımcılığı ve Rektör Danışmanlığı görevlerini de üstlenen hocanın ÇOMÜ’nün gelişiminde katkıları büyük. ÇOMÜ’de bilim-toplum etkinlikleri, bilim tarihi, kültürel ve sanatsal değerler, çevre sorunları ve yenilenebilir enerji kaynakları alanlarında çeşitli etkinlikler düzenlenmesine öncülük etmiş.
Osman Hoca’nın “bilimsel” kişiliği oldukça güçlü. Yüzlerce bilimsel makale ve tebliğ yanında onlarca bilim ve ders kitabında yazar olarak yer almış. Birçok ulusal ve uluslararası araştırma projesinde yürütücü/araştırıcı olarak görev yapmış, çok sayıda ulusal/uluslararası bilimsel toplantı ve çalıştay düzenlemiş. TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi Akademik Kurulu’nda 6 yıl üye olarak görev yapmış.
Fakat bunlarla yetinmeyerek, bilimi halkla buluşturmak için de büyük çaba harcamış. Bu çabalardan en önemlisi Suluca Bilim Kampı. Çanakkale’de halka ve öğrencilere yönelik bilimsel etkinliklerin gerçekleştirildiği Suluca Bilim Kampı’nda birçok Çanakkaleli, uzmanlar eşliğinde teleskoplarla gökyüzünün derinliklerini keşfetme şansı bulmuş.
OSMAN HOCA İLE TANIŞMAMIZ
Kendisi ile 2019 yılında emekli olduktan sonra geldiğimiz Çanakkale – Kepez’de, hocamızın örgütlediği “Mavi Bilye Doğada Eğitim Gezginleri” yürüyüş grubunda tanıştık. Hoca Çanakkale’nin köylerini tanımamız için yürüyüşler düzenliyor, gittiğimiz yerlerin tarihini, kültürünü anlatıyor, köy kahvelerinde köylülerle iletişim kurmamızı sağlıyordu.
Hocamız bölgedeki endemik bitkiler konusunda çok bilgiliydi. Geziler sırasında bize bu bitkiler hakkında bilgiler verir, bunları toplamamızı ve tatmamızı ister, pişirebileceğimiz yemekleri tarif ederdi. Lapseki’deki Çardak Lagünü’nde birlikte “deniz börülcesi” toplamıştık.
Bölgenin tarihi konusunda çok derin bilgisi vardı. Alexandria Troas Ören Yeri’ne yaptığımız gezilerde bize “rehberlik” ediyor, antik dönemde inşa edilen yapıların mermerlerinin ve taşlarının hangi ocaklardan, nasıl taşındığını ve işlendiğini anlatıyordu. Dardanos Tümülüsü’nü, Hektor’un “mezarını” bize o gösterdi. Bugünkü Kepez sahilinin aslında antik bir liman olduğunu ondan öğrendik.
KEPEZ ÇALIŞTAYLARI
Kepez’de yaşayan hocamızla Kepez Kent Konseyi’nde birlikte çalışma şansımız oldu. Konsey’in oldukça aktif bir üyesiydi. Kepez Kent Konseyi tarafından örgütlenen Kepez Çalıştayları’nın hazırlanmasında çok büyük emeği vardır.
İlk olarak 2020 yılında “Dünden Yarına Kepez Çalıştayı” gerçekleştirildi. “Kepez’de Ulaşım ve Enerji” panelinde söz alan hoca, Kepez’in ve Çanakkale’nin en büyük sorunu olan ulaşım sorunu üzerine somut öneriler getirdi.
2021 yılında da Kepez çalıştayının devamı niteliğindeki Çanakkale Çalıştayı düzenlendi. Son olarak bu yıl Haziran ayında “Kepez Doğal Afet Bilgilendirme Çalıştayı” gerçekleştirildi. Bu çalıştayların “bilimsel” örgütlenmesinde, üniversite ile ilişkilerde ve çalıştayların Çanakkale halkına mal edilmesinde büyük emeği vardır. Bu çalıştaylara ilişkin yazılarımız o tarihlerde yurtseverlik.com’da yayınlanmıştı (1, 2).
ÇANAKKALE DÜŞÜNCE TOPLULUĞU
Çalıştaylar sürecinde birlikte Kepez’de güncel konularda “halka açık” söyleşiler düzenlemeye karar vererek, yine Kepez Kent Konseyi üyesi olan mühendis dostumuz Zafer Anayurt’un da katılımıyla Çanakkale Düşünce Topluluğu’nu kurduk.
Topluluk 2021 yılında detaylarına blogumuzdan erişilebilecek dört halk toplantısı düzenledi (3). Ele aldığımız ilk konu, o günlerde çok tartışılan “Aşı Karşıtlığı” oldu. Aşı karşıtlığının “gerici” içeriğinin ortaya konduğu toplantıda Çanakkaleliler COVID 19’a karşı aşılanmaya çağrıldı.
İkinci olarak yine gündemin can yakıcı konularından biri olan “Göç” tartışıldı. Avrupa’ya giden göçmenlerin göç yolu üzerinde önemli bir durak olan Çanakkale’nin, insan trafiğinde oynadığı rol değerlendirildi.
ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri AD öğretim üyesi Prof. Dr. Harun Baytekin’i konuk ettiğimiz “Tarıma Çok Yönlü Bakış” konulu üçüncü söyleşimizi Turhan Mildon Kültür Merkezi’nde gerçekleştirdik. Çanakkale tarımının çeşitli yönleriyle masaya yatırıldığı bu toplantıya katılım yoğun oldu.
Pandemi nedeniyle insanların bir araya gelmeleri riskli olmaya başladığından, etkinliklerimize Kepez Kent Konseyi’nde gerçekleştirdiğimiz, ÇOMÜ Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Fatih Balcı’nın konuk olduğu, “Günümüzde Tüketim Nesnesi Olarak Sanat Eseri” başlıklı söyleşiyle son verdik.
Osman Hoca’mızın bu söyleşilerin örgütlenmesinde, konukların davet edilmesinden, söyleşilerin duyurularının yapılmasına kadar büyük emekleri oldu.
MAVİ +
Kendisi geçtiğimiz yıllarda talihsiz bir hastalığa yakalandı ve oldukça ağır bir ameliyat süreci geçirdi. Hastalığı sırasında Ankara’da, çocuklarının yanında kalan hoca, hastanede yattığı günlerde dahi Çanakkale ile ilişkisini sürdürdü, sosyal medya üzerinden etkinliklere katılmaya çalıştı.
Ankara’da olduğu dönemde Mavi Bilye Doğada Eğitim Gezginleri grubu, gezilerinde eğitimden çok eğlenceye ağırlık veren bir formatı benimsedi. Çanakkale’ye döndüğünde, yeniden eğitime daha çok ağırlık veren bir “alt grup” oluşturmaya karar verdi ve Hasan Tekneci ile birlikte “Mavi +” grubu oluşturuldu.
Mavi + grubunun web sayfasında grup şöyle tanımlanıyor: “Emekli Profesör Osman Demircan hocanın isteğiyle oluşturmaya çalıştığımız grubumuzun amacı, sohbet (kahvaltı ve aksam sohbetleri), tanıma, öğrenme, bilgilenme amaçlı kültür gezileri ve doğa yürüyüşleri. Ancak grup bir gezi grubu veya yürüyüş grubu değildir. Sohbet ve bilgi paylaşımı grubun olmazsa olmazıdır”.
Mavi + grubunun sağlığındaki son etkinlik, 25 Kasım 2023 tarihinde, bizlere veda etmeden iki gün önce gerçekleştirildi. Grubumuz “Film Okuma” etkinliğinde Ken Loach’ın “Üzgünüz, size ulaşamadık” başlıklı filmini izleyerek tartıştı.
OSMAN HOCA ÖLDÜ MÜ?
Evet. Biyolojik olarak öldü denebilir. Geçtiğimiz hafta geçirdiği anjiyografi sonrası gelişen bir emboli nedeniyle 74 yaşında yaşama gözlerini yumdu.
Hayır, yaşamaya devam ediyor da diyebilirsiniz. Bugün, 2 Aralık 2023’de Osman hocamızın kurucusu olduğu ve başkanlığını yaptığı Yeni Kuşak Köy Enstitüleri Derneği Çanakkale Şubesi tarafından düzenlenen ve Profesör Doğan Perinçek’in konuşmacı olduğu “Evrim” konulu toplantı Osman Demircan’a adandı örneğin.
Osman Demircan hocamız bundan sonra da Mavi Bilye grubunun, Yeni Kuşak Köy Enstitüleri Derneği’nin ve Çanakkale Düşünce Topluluğu’nun düzenleyeceği etkinliklerde yaşamaya devam edecek.
DİPNOTLAR
- https://www.yurtseverlik.com/dr-akif-akalin-yazdi-canakkalenin-havasina-suyuna-ne-oldu.html
- https://www.yurtseverlik.com/dr-akif-akalin-yazdi-dogal-afetlere-hazirlik-saglik.html
- https://cadutcanakkale.blogspot.com/
