Dünyanın en zengin insanı Elon Musk, yılan hikayesine dönen bir sürecin sonunda dünyanın en popüler sosyal medya platformlarından biri olan Twitter’ı 44 milyar dolara satın aldı. Satışın tamamlanmasının ardından başlayan tartışmalar ise devam ediyor.
Milyonlarca kullanıcının kişisel verilerinin Twitter’da ‘tek adam’ hâline gelen Musk’ın elinde toplanması üzerine, ‘merkeziyetsiz’ sosyal medya paylaşım platformlarına ilgi de arttı. Satın almayı takip eden hafta on binlerce kullanıcı, Amerikan basınında “Exodus” (Büyük kaçış) diye anılan bir süreçle Twitter’dan ayrılıp başka platformlara yöneldi. Musk ise Twitter’ı dünyanın “en doğru bilgiye ulaşabildiği” bir platform hâline getirme iddiasında.
Peki tartışmalar hangi konulara odaklanıyor ve Twitter için mevcut alternatifler ne?
‘MUTLAK İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ’ NEFRET SÖYLEMİNE Mİ YOL AÇACAK?
Artı Gerçek’ten İlker Bayram’ın çeşitli kaynaklardan derlediği çalışmaya göre kendisini “Mutlak ifade özgürlüğü” savunucusu olarak tanıtan Musk’ın döneminde, Twitter’ın nefret söylemi ve yalan haber konusundaki kısıtlamalarının akıbeti merak ediliyor. Musk, eski ABD başkanı Donald Trump’ın yanı sıra Twitter’ın daha önce nefret söylemleri sebebiyle engellediği bir dizi aşırı sağcı kullanıcıyı geri getirebileceğini söylemişti.
Satın alma gerçekleşmeden önce Twitter’daki ifade özgürlüğüne yönelik eleştirilerde bulunan Musk, mayıs ayında Trump’la ilgili bir soruya yanıtında “Bu kalıcı yasağı tersine çevirirdim” deyip Twitter’ın ‘sol yanlısı’ olduğunu savunmuştu. Trump’ın hesabının kaybettiği seçimin sonuçlarını sorgulaması ve destekçilerinin Kongre’yi basması sırasındaki tutumu nedeniyle askıya alınması, nefret suçu barındıran içeriklerin “ifade özgürlüğü” kapsamında değerlendirip değerlendirilemeyeceğine ilişkin bir tartışmanın başlamasına sebep olmuştu.
Tüm bu tartışmalar sürerken, Musk’ın kendisi de bir komplo teorisi paylaşımı yaparak gündeme gelmekten kurtulamadı. Elon Musk, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin eşi Paul Pelosi’nin evinde uğradığı saldırı konusunda bir komplo teorisini 112 milyon takipçisiyle paylaştı. Musk, ‘asılsız haber sitesi’ olarak bilinen Santa Monica Observer’ı kaynak göstererek yaptığı paylaşımı tepkiler üzerine sildi.
Daha önce, bot hesaplar ve troller hariç tüm yasaklı hesaplar üzerindeki engeli kaldıracağını açıklayan Musk bu sayede Twitter’ı “dijital bir agoraya” dönüştürme iddiasında. Ancak “mavi tik” tartışmasındaki tutumu ve şirketteki işten çıkarmalar durumun pek de söylediği gibi olmadığına işaret ediyor. On binlerce kullanıcının “Mastodon” isimli merkeziyetsiz paylaşım platformuna yönelmiş olması, aynı zamanda Twitter’ın kurucusu Jack Dorsey’in duyurduğu Bluesky isimli uygulamanın ilgi çekmesi de bunun göstergesi.
ÜCRETLİ ÜYELİK TARTIŞMASI ‘BÜYÜK KAÇIŞ’I TETİKLEDİ
Elon Musk henüz Twitter ile ismi anılmaya başladığı ilk dönemde, şirketin finansal yönetimini “saçmalık” olarak nitelemiş ve bu konuda çeşitli adımlar atılması gerektiğini vurgulamıştı. Satın almanın ardından ilk olarak, Elon Musk’ın ünlü ABD’li yazar Stephen King’le yaşadığı polemik sonrasında gündeme gelen ücretli üyelik tartışması da sürüyor. Musk, King’in “mavi tik” için ücret ödemeyi reddetmesinin ardından “faturaları ödemek zorundayız” demiş ve “onaylı kullanıcılar için” aylık 20 dolar olarak planlanan ilk fiyatı 8 dolara indirmişti.
Musk’ın sahte hesaplar için yaptığı açıklama da yeni bir tartışmanın fitilini ateşledi. “Parodi” ibaresine yer verilmeyen sahte hesapların askıya alınacağının açıklanmasına tepki gösteren pek çok kullanıcı, Twitter’daki isimlerini “Elon Musk” olarak değiştirmeye başladı.
2 milyon takipçisi bulunan Emmy ve Grammy ödüllü ABD’li komedyen Kathy Griffin de bu furyaya katılanlardan. Griffin’in hesabı, Musk ile yaşadığı tartışma sonucunda askıya alındı. Ünlü komedyen, daha sonra “Twitter’a alternatif” olarak değerlendirilen sosyal medya platformu Mastodon’dan Musk’la alay eden bir mesaj yayınladı.
VERİ GÜVENLİĞİ ENDİŞESİ ARTTI
Musk’ın gelecek planlarından birinin “her şeyin uygulaması”nı hayata geçirmek olduğu biliniyor. Musk’a yakın bazı kaynaklar, Twitter’ı satın almasının bunun ilk adımı olduğu görüşünü de savunuyor. Ücretli üyelikler aracılığıyla kullanıcıların mali kayıtlarına da erişecek olan Twitter’ın, hâlihazırda “hesap güvenliği” için telefon numarası ve ikincil e-posta adresi istediği biliniyor.
Twitter’ın, Musk döneminden önce de veri güvenliği açısından sabıkalı olduğu söylenebilir. Son altı yılda kullanıcıların verilerini “uygunsuz şekilde” kullandığı gerekçesiyle bu yıl başında şirkete ABD’li makamlarca 150 milyon dolar ceza kesilmişti.
Bunun yanında, temmuz ayında ABD’li bir veri güvenliği uzmanının Senato’da verdiği yeminli ifadede Twitter çalışanlarının “işlerini yapmaları için gerekli olmamasına rağmen” kullanıcıların verilerine erişebildiğini ve bunun ulusal güvenliği tehdit eden boyutta olduğunu dile getirmişti.
Musk’ın Twitter’ı satın almasından sonra yönetimdeki tüm isimlerin işine son verip tek yetkili hâline gelmesi, veri güvenliği açısından da riskler barındırdığı gerekçesiyle kullanıcılar tarafından endişeyle karşılandı.
TWITTER’A ALTERNATİF PLATFORMLAR
Özellikle Facebook’un Instagram’ı satın alması ile başlayan “veri güvenliği” endişeleri, Twitter’ın Elon Musk’ın eline geçmesi ile tekrar alevlendi. Şirketler tarafından kontrol edilen sosyal medya platformlarının, kimi durumlarda devletlerle işbirliği hâlinde insan hakları ihlallerine kapı araladığı da biliniyor.
Bu sebeple gündeme gelen merkeziyetsiz ve tek bir şirket tarafından kontrol edilmeyen platformların sayısı oldukça az; bu durum da sürdürülebilirlik ve yaygınlık açısından çeşitli soru işaretleri barındırıyor. Ancak her ne kadar Twitter’ın finansal kapasitesine ve kullanıcı çeşitliliğine ulaşmaları çok zor görünse de Mastodon gibi platformlar özellikle veri güvenliği açısından blok-zincir teknolojisinin kullanımını gündemlerine almış durumdalar. İşte Twitter’a alternatif olabilecek uygulamalardan öne çıkanlar…
MASTODON
Açık kaynaklı olan ve aslında bir sahibi olmayan bu yeni nesil sosyal medya platformunda seçtiğiniz sunuculara göre farklı kurallar, diller ve kodlar ile karşılaşıyorsunuz. Mastodon platformunu diğer alternatiflerden ayıran en büyük özellik blok zincir teknolojisini kullanması ve merkeziyetsiz olması. Uygulamanın resmi Twitter hesabında sabitlediği mesaj, Musk’ın satın alımının ardından gündeme gelen tartışmalara cevap niteliğinde.
“Mastodon’da, sizlere hiçbir milyarder tarafından sahiplenilemeyecek veya satın alınamayacak yeni bir sosyal medya vizyonunu sunuyoruz. Çevrimiçi iletişim kurma haklarınız tek bir ticari şirket ve onların kaprislerinin elinde olmamalıdır!”
Özellikle “Game Stop” hisselerinde spekülasyon yapan bir grupla gündeme gelen Reddit’te tek bir topluluk bulunmuyor. Bu platform da alt dizinlerden oluşuyor. Söz konusu dizinler, belirli bir konu hakkında aynı ya da benzer düşüncelere sahip insanların bir araya geldiği topluluklar tarafından oluşturuluyor.
Her bir topluluğun kendine ait bir yönetim ekibi bulunuyor. Reddit yönetimi, merkezi sarsacak alt dizinlere müdahale etse de hemen hemen her alt dizinin yöneticileri üst yönetimden herhangi bir müdahale gelmemesi için topluluğun kurallarına aykırı davranışlar sergilenmesini engellemeye çalışıyor. Yani bir tür oto sansür söz konusu. Dolayısıyla, benzer düşünceye sahip kullanıcıların aynı dizinler altında toplandığı bir sistem söz konusu.
TUMBLR
Tumblr, Twitter gibi bir mikro blog uygulaması. Kullanıcıların yazılarını fotoğraf, ses, video gibi medya öğeleri ile süsleyebilecekleri uygulamada Twitter’dakine benzer bir “hashtag” sistemi kullanılıyor.
Güvenli gezinme konusunda başarılı sayılabilecek uygulama, kullanıcılara rahatsız edici içerikler üreten veya yayanları engellemek için alternatifler sunmasıyla Twitter’dan ayırılıyor.
MİCRO.BLOG
Twitter gibi paylaşım yapabileceğiniz bir platform arayışındaysanız Micro.blog’u da kullanabilirsiniz. Ancak bu patformda da ücretli üyelik bulunuyor. Micro.blog’un ücretsiz planında kullanıcılar diğer paylaşımlara yanıt verebiliyor ve kendi düşüncelerini paylaşabiliyor. Ücretli planlar ise hizmeti daha çok bir blog olarak kullanacaklara hitap ediyor.
