Fransız edebiyatının devi Louis-Ferdinand Céline’in bir keresinde Adolf Hitler‘in İngilizleri yok etmemesinden duyduğu üzüntüyü dile getirdiği, yeni yayımlanan bir belgede ortaya çıktı.
Pek çok kişi, Gecenin Sonuna Yolculuk’un (Voyage Au Bout de la Nuit) yazarını geçen yüzyılın en etkili Fransız yazarı olarak kabul ediyor.
Öte yandan 1961’de 67 yaşında ölen Céline, Yahudi düşmanı görüşleri ve Nazi Almanyası’yla askeri ittifakı savunması nedeniyle tarihteki tartışmalı bir figür olmaya devam ediyor.
Fransız Le Figaro gazetesi, Paris Match’in yazarla 1960’ta yaptığı röportajın tam metnine ulaşarak bu hafta yayımladı.
The Times’a göre Céline röportajda Hitler’in büyük hatasının II. Dünya Savaşı sırasında “İngiltere’yi yok etmeyi” başaramamak olduğunu söyledi.
Yazar, “Hitler Napolyon’un dehasından yoksundu. Hitler deneysel bir [adamdı]. İngiltere’yi hemen vurmadığı gün her şeyi mahvetti” dedi.
O bir gösterişçiydi. İyi görünüyordu. Bir yıldızdı ama askeri dehası hiç yoktu.
Céline’in İngilizlere yönelik bu duyguları, Match’in yayımladığı ve yazarın “komik, sert, içten içe iyi” diye tanımlandığı yazıda yer almıyordu.
Müttefik kuvvetlerin 1944’te Normandiya’ya çıkarma yapmasının ardından Céline önce Almanya’ya, ardından da sürgün hayatı yaşadığı Danimarka’ya kaçtı.
6 yıl sonra yazar, bir Fransız mahkemesi tarafından işbirlikçilikten suçlu bulunsa da daha sonra engelli bir savaş gazisi olduğu gerekçesiyle askeri bir mahkeme Céline’i bağışladı.
Maurice Nadeau bir keresinde Céline hakkında, “Joyce’un İngiliz dili için yaptığını… sürrealistlerin Fransız dili için yapmaya çalıştığını, Céline zahmetsizce ve muazzam bir ölçekte başardı” diye yazmıştı.
kaynak: İndependent Türkçe- İpek Uyar
