Macar parlamentosu bugünkü oturumunda, iki hafta önce hükümet tarafından “savaş tehlikesi” nedeniyle ilan edilen olağanüstü hal (OHAL) uygulamasını 1 Kasım 2022 tarihine kadar uzattı.
OHAL uzatma kararı 43’e karşı 116 oyla kabul edildi.
Hükümet adına açıklama yapan Adalet Bakanı Judit Varga, bu kararın, Ukrayna-Rusya savaşı nedeniyle beliren tahıl sıkıntısını kontrol altında tutabilmeyi, elektrik enerjisi, doğal gaz ve petrol sektörlerinde ortaya çıkan sorunları hızlı karar alarak ortadan kaldırmayı hedeflediğini söyledi.
OHAL uygulaması hükümete, kararnameler yoluyla ülkeyi yönetme imkânı tanıyor. OHAL uygulamasının yürürlükte olacağı 1 Kasım 2022 tarihine kadar Macar hükümeti, parlamentoyu by-pass ederek kararlar alabilme ve uygulayabilme olanağına kavuşuyor.
OHAL uygulaması, beş ayda bir parlamento tarafından onaylanmak kaydıyla uzatılabiliyor. Eğer hükümet gerekli görürse bu uygulamayı istediği kadar uzatabilir, zira iktidardaki FİDESZ-Hristiyan Demokrat Parti koalisyonu parlamentoda üçte iki çoğunluğa sahip.
Macar anayasasına göre üçte iki çoğunluk, iktidardaki siyasi partiye anayasa üzerinde bazı değişiklikler yapma imkânı da tanıyor.
Bu değişikliklerden biri de 3 Nisan’daki genel seçimlerin üzerinden iki hafta geçmeden yapılan bir anayasa değişikliğiydi. FİDESZ tarafından önerilen ve parlamentodaki üçte iki çoğunluğun da onayladığı değişiklik, hükümete “savaş ya da doğal afetler durumunda gerekli görürse OHAL ilan etme” yetkisi veriyor.
Bir OHAL’den diğerine
Bu son değişiklik öncesinde de Macar anayasasında hükümete OHAL ilan etme yetkisi veren bir madde vardı, ancak bu madde savaş durumunu kapsamıyordu. Viktor Orban hükümeti, Covid salgınında bu yetkiyi kullanarak OHAL ilan etmiş ve Macaristan, salgın gerekçesiyle olağanüstü hal uygulamasına giden dünyadaki ilk ülkelerden biri olmuştu.
Muhalefet salgın nedeniyle OHAL ilanının haklı gerekçeleri olsa da, pek çok konuda bu uygulamanın hükümete yetkilerini suiistimal etme imkânı tanıdığı yolundaki kuşkularını dile getirmişti.
Bu konu daha sonra da tartışmalara neden oldu. Muhalefetin eleştirilerine göre hükümet salgın nedeniyle ilan edilen OHAL kapsamında, salgınla mücadeleyle ilgili olmayan bazı konularda da, meseleyi parlamentoya taşımadan kararlar alıp uygulamıştı.
Macaristan’da Covid salgını nedeniyle ilan edilen OHAL uygulaması iki yılı aşkın bir süre yürürlükte kaldı ve salgının etkilerinin tüm dünyada azalmasının ve buna bağlı olarak önlemlerin en aza indirilmesinin ardından kaldırıldı.
Ancak iki hafta sonra da savaş tehlikesi nedeniyle tekrar OHAL ilan edildi.
