NİLAY ATEŞOĞULLARI YAZDI- GEÇMİŞ SEÇİM SONUÇLARININ ANALİZİ TÜRKİYE’NİN DEMOKRASİ GELECEĞİNE IŞIK TUTUYOR

Türkiye, cumhuriyetin ilanından bu yana demokrasinin gelişimi konusunda önemli bir rol oynadı. İlk meclis seçimleri 1923 yılında gerçekleştirildi. Ardından 1946 yılında çok partili sisteme geçildi ve bu sayede siyasi partilerin özgürce seçimlere katılması sağlandı.

Türkiye, demokrasi tarihindeki bu önemli adımlarıyla gelişmekte olan ülkelere de bir model yaratmıştır. Özellikle Asya ve Afrika’daki pek çok ülke, Türkiye’nin demokratik gelişim sürecinden önemli dersler çıkarmıştır.

Ancak son yıllarda Türkiye’de demokratik süreçlerin olumsuz etkilendiğine dair tartışmalar artmaktadır. Seçimlerde yaşanan tartışmalı durumlar, sivil toplum kuruluşlarına getirilen kısıtlamalar ve basın özgürlüğüne yönelik baskılar, demokrasi endekslerinde ülkenin gerilemesine neden olmaktadır.

Gelecekte Türkiye’nin demokrasi alanındaki gelişimini sağlamak için bu tartışmalı konuların ele alınması gerekmektedir. Demokratik süreçlerin özgürce işleyebilmesi, sivil toplum kuruluşlarına ve basına özgürlüklerinin verilmesi ve seçimlerin adil ve şeffaf şekilde yapılması, Türkiye’nin gelecekte de demokrasi alanında öncü bir rol oynamasını sağlayacaktır.

2014 ve 2018 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Türkiye’de siyasi hareketlilik oldukça yüksek düzeydeydi. 2014 seçimlerinde Recep Tayyip Erdoğan, %51.79 oranında oy alarak cumhurbaşkanı seçildi. 2018 seçimlerinde ise Erdoğan, %52.59 oranında oy alarak yeniden cumhurbaşkanı seçildi.

Ancak, 2018 seçimleri diğer seçimlerden farklıydı. Bu seçimlerde, Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekili Genel Seçimleri aynı anda yapıldı. Ayrıca, seçim sistemi değişti ve artık milletvekilleri d’Hondt yöntemi yerine Hare-Niemeyer yöntemiyle seçildi.

Seçimlere katılım oranı 2014 seçimlerinde %74.31 iken 2018 seçimlerinde %86.23’e yükseldi. Ancak, 2018 seçimlerindeki sonuçlar bazı tartışmaları da beraberinde getirdi. Seçim sonuçlarına yönelik itirazlar ve tartışmalar, seçim sonuçlarının geçerliliği hakkında bazı şüpheleri gündeme getirdi.

Genel olarak, 2014 ve 2018 cumhurbaşkanlığı seçimleri Türkiye’de siyasi hareketliliğin yüksek olduğu dönemlere denk gelmektedir. Seçim sonuçları, Türkiye’nin siyasi geleceği ve demokrasisi hakkında önemli ipuçları sunmaktadır.

10 Ağustos 2014 Pazar günü yapılan 12.Cumhurbaşkanı Seçimi Sonuçları

(Yurt içi,yurt dışı ve gümrük sandıkları dahil)

Kayıtlı Seçmen: 55.592.841

Oy Kullanan Seçmen Sayısı: 41.283.627

Geçersiz Oy: 737.716

Seçime Katılım Oranı: %74.13

24 Haziran 2018 Pazar günü yapılan Cumhurbaşkanı Seçimi Sonuçları

(Yurt içi,yurt dışı ve gümrük sandıkları dahil)

Kayıtlı Seçmen: 59.367.469

Oy Kullanan Seçmen Sayısı: 51.197.959

Geçersiz Oy: 1.129.332

Seçime Katılım Oranı: %86,24

2014 ve 2018 Cumhurbaşkanlığı seçim sonuçlarına bakarak şu yorumlar yapılabilir:

1. 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde seçime katılım oranı %74.13 iken, 2018 seçimlerinde bu oran %86.24’e yükselmiştir. Bu, daha yüksek bir katılım oranı olduğu anlamına gelir ve seçmenlerin bu seçimlere daha fazla ilgi gösterdiğini gösterir. Bu, demokratik bir süreçte seçmen katılımının artması açısından olumlu bir gelişmedir.

2. 2014 ve 2018 seçimleri arasında kayıtlı seçmen sayısı 3,8 milyon artmıştır. Ancak, oy kullanan seçmen sayısı 2018 seçimlerinde 10,9 milyon artarak 51,2 milyona yükselmiştir. Bu nedenle, seçime katılım oranı da 2014’e göre yaklaşık %12 artarak %86,24’e yükselmiştir.Ayrıca, 2018 seçimlerinde oy kullanmayanların sayısı 2014 seçimlerine göre 6,1 milyon daha azdır. Bu, 2018 seçimlerinin daha yüksek bir katılım oranına sahip olduğunu gösterir.

3. 2014’te 3 aday yarışırken, 2018’de 6 aday yarışmıştır. Bu durum, çok sayıda adayın yarıştığı seçimlerde, seçmenlerin oylarının bölünmesine ve istenmeyen bir adayın kazanma olasılığını artırabileceğini göstermektedir. Bu nedenle, seçim sistemi ve aday sayısı konusunda dikkatli bir değerlendirme yapmak önemlidir. Aday sayısının sınırlandırılması veya seçim sisteminin değiştirilmesi gibi önlemler alınabilir.

4. 2018 seçimlerinde Recep Tayyip Erdoğan %52.59 oranında oy alırken, 2014 seçimlerinde %51.79 oranında oy almıştır. Oy oranları iki seçimde de hemen hemen aynı kalmıştır denilebilir.

5. 2018 seçimlerinde CHP adayı Muharrem İnce’nin aldığı oy oranı %30,64 iken, 2014 seçimlerinde CHP adayı Ekmeleddin İhsanoğlu’nun aldığı oy oranı %38,44 daha fazlaydı. 2014 seçimlerinde CHP-MHP ittifakının etkisiyle, ittifak adayı İhsanoğlu’nun aldığı oy oranı artmıştı. Ancak, 2018 seçimlerinde herhangi bir ittifak olmadığından, CHP adayı İnce’nin oy oranında bir düşüş gözlenebilir. Seçim ittifakları seçim sonuçlarını etkileyebilen önemli bir faktördür ve 2018 seçimlerinde cumhurbaşkanı adaylarının ittifak yapmamasının oy oranındaki düşüşe neden olabileceği düşünülebilir.

6. 2018 seçimlerinde HDP adayı Selahattin Demirtaş’ın oy oranı %8.40’tan %4.22’ye düşmüştür. Seçim sonuçlarına bakarak, halkın Demirtaş’ın liderliğindeki HDP’ye olan güveninin azaldığı söylenebilir. Bu durumun sebepleri arasında çeşitli faktörler olabilir, ancak sonuçlar HDP’nin popülerliğinin azaldığına işaret ediyor. Bu sonuçlar, HDP’nin gelecekteki seçim stratejilerinde ve aday tercihlerinde dikkate alınması gereken önemli bir gösterge olabilir.

7. İki seçimde de geçersiz oy sayısı oldukça yüksek. 2014’teki seçimlerde yaklaşık 737 bin geçersiz oy bulunurken, 2018’deki seçimlerde bu sayı 1 milyonun üzerine çıkmıştır. Bu yüksek geçersiz oy oranı, seçmenlerin oy kullanma sürecinde yeterince bilgi sahibi olmadığını veya yanlışlıkla oy kullandığını düşündürebilir. Bu nedenle, seçim sürecinde seçmenlerin eğitimine ve bilgilendirilmesine daha fazla önem verilmesi gerektiği sonucuna varılabilir.

Türkiye Cumhuriyeti, kurulduğu günden bugüne toplamda 58 seçim ve referandum gerçekleştirmiştir ve bu demokratik bir toplumun işaretidir. Son yıllarda ise demokrasi ile ilgili geniş tartışmalar, kaygılar yaşanıyor ve bu da demokratik ilerlemelerin sekteye uğradığının göstergesidir.