CHP’ye göre, milli gelirin en az yüzde 1’i çiftçiye destek olarak verilmeli. Gelecek yıl tarımsal destek için 22 milyar lira ayrılmış. Bu rakam 48.7 milyar lira olmalıydı. Çiftçinin 26.7 milyarı tırpanlandı.
Gelecek yılki vergi gelirlerinin yaklaşık yüzde 70’i dolaylı vergilerden temin edilecek. Dolaylı vergilerin yüksek olması, dar ve sabit gelirli yurttaşa daha fazla yük bineceği anlamına geliyor.
Plan ve Bütçe Komisyonu’nda, 2020 Yılı Bütçe Kanunu Teklifi ve 2018 Yılı Kesinhesap Kanunu Teklifi’nin geneli ile Sayıştay raporları üzerindeki görüşmeler, tartışmalarla başladı. HDP’nin aralarında DİSK, KESK, TMMOB ve Türk Tabipleri Birliği’nin de yar aldığı meslek ve sivil toplum örgütlerinin görüşmelere katılarak görüş bildirmesi talebi, hükümet tarafından reddedildi. Hükümet adına komisyonda Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay ile Strateji ve Bütçe Başkanı Naci Ağbal yer aldı.
YÜZDE 260 AŞILDI
CHP Plan ve Bütçe Komisyonu Sözcüsü, Ankara Milletvekili Bülent Kuşoğlu, yaptığı sunumda bütçedeki çarpıklıkları şöyle sıraladı:
– İdarelerin yedek ödenekleri, başlangıç ödeneklerinin yüzde 2’sini aşamaz. Oysa 2018’de yedek ödenek tutarı 56.6 milyar liraya ulaştı. Bu tutar, genel bütçeli idarelerin yıl sonu toplam ödeneğinin yüzde 7.21’ine denk geliyor. Yani yasayla öngörülen oran yüzde 260 aşıldı. 2018’de bütçeden 63.2 milyar lira ödenek üstü harcama yapıldı. Örneğin Diyanet, 3.2 milyar lira ödenek üstü harcama yaptı. Bu tutar başlangıç ödeneğinin yüzde 41.21’ine denk geliyor.
– Sayıştay, kamu idarelerine yönelik 8 bin 240 hata tespit etti. 159 idarede taşınmazlar mali tablolarda yer almadı. Yani devlet tapuyu deldirdi.
– 36 kamu idaresi faaliyet raporunu yayımlamadı. Yönetmelikteki bilgileri içerecek şekilde rapor hazırlamayan idare sayısı 141. Yardım yapılan birlik, kurum ve kuruluşlara ilişkin bilgilere yer vermeyen kamu idaresi sayısı 134.
– 2019 bütçesinde hiçbir hedef gerçekleşmedi. Bu hedefler Merkez Bankası kârı ve yedek akçeleri gibi gelirlerin bütçeye aktarılmasına karşın tutmadı.
– 2019 için hükümete verilen borçlanma limiti 88.9 milyar liraydı. Hükümet ocak-temmuz döneminde net 99.5 milyar lira borçlanmaya giderek limiti aştı. Şimdi limit 70 milyar lira daha artırılıyor.
– Yasaya göre, milli gelirin en az yüzde 1’i çiftçiye destek olarak verilmeli. Gelecek yıl tarımsal destek için 22 milyar lira ayrılmış. Bu rakam 48.7 milyar lira olmalıydı. Çiftçinin 26.7 milyarı tırpanlandı.
– Eğitime ayrılan pay 2018’de yüzde 17.66’ydı. Bu yıl yüzde 16.81’e indi. Gelecek yıl yüzde 16.1’e düşecek.
HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan, güvenlikçi politikalardan vazgeçilmesi, eğitim, çevre ve sağlık alanlarına daha fazla özen gösterilmesi gerektiğini vurgulayarak “Maalesef bu bütçede, güvenlikçi bakışın hâkimiyeti var. Tanka, topa, füzeye harcıyoruz ama huzur bulmuyoruz. Toplumsal barışı sağlarsak en az 100 milyar lira tasarruf sağlarız” dedi.
