Café Mozart klasik Viyana kahvelerinin en ünlülerinden biridir. Devlet Operası yakınında yer alan kahve, adını taşıdığı sanatçıya layık, şık, güzel döşenmiş, hoş bir mekandır. Operadaki etkinliklerden çıkan izleyicilerin evlerine dönmeden önce uğradıkları yerlerden biri de, yürüyüş mesafesindeki bu kahvedir. Kahve olarak adlandırılmasına karşın, benzer klasik Viyana kahvehaneleri gibi bu yerde de Viyana mutfağının lezzetli yemekleri ve pastaları sunulmaktadır.
Café Mozart’a ilk kez 1970 yılında gittim. Bulgaristan’da Burgaz Konsolosluğu’nda görev yaparken ailece Batı Avrupa ülkelerine yaptığımız gezi sırasında, Viyana’da bu kahvede Coni ile görüşmüştüm. Garsonlara Bay Coni’yi görmek istediğimi söyleyince beni dipte köşedeki bir masaya yönlendirmişlerdi.
Masada oturan orta yaşlı iri yapılı kişinin adresini Konsolosluktaki arkadaşlardan almıştım. Slav dilleri yanında Türkçe de bilen Bulgaristan Rusçuk kökenli Musevi Coni ile anlaşmak kolay oldu. Kendimi tanıttıktan sonra yanımda bulunan bir miktar döviz karşılığında Bulgar levası satın almak istediğimi söyledim. Bir gün sonra belirlenen saatte levalar hazırdı. Kur da bir hayli uygundu.
Café Mozart’ın bir köşesini büro gibi kullanan sarraf Coni’nin işi Orta Avrupa ülkelerinde görev yapan diplomatlara serbest kurdan yerel para satmaktı. Şık kahvenin kibar müşterilerinin herhalde Coni’den ve yaptığı işten haberi yoktu.
Bulgaristan (1969-71) ve Romanya’da (1975-77) görev yaptığım yıllarda Doğu Avrupa ülkelerinin resmi kurları ile serbest piyasa kurları arasında iki üç misli fark vardı. Diplomatların kişisel gereksinimlerinin karşılanması yanında devletin bu ülkelerdeki temsilciliklere gönderdiği ödeneklerin bir bölümü de serbest kurdan yerel paralara çevriliyordu. Ancak işlem örneğin Coni aracılığıyla yaptırılmışsa, geçerli makbuz alınması mümkün olmadığından, serbest bozdurma kuru temsilcilik memurları arasında tutanak düzenlenerek sarf evrakına ekleniyordu.
Bulgaristan’da dövizlerimiz Konsolosluğa gelen kişiler tarafından da bozuluyordu. Bulgaristan yönetiminin sıkı kontrolü altında çalışmalarını sürdüren Konsoloslukta resmi makamların izni olmadan bir kişinin içeri girip para bozdurması mümkün olmadığından, işlemin resmi makamların izni çerçevesinde ve hatta bu makamların döviz gereksinimlerini karşılamak üzere gerçekleştiği akla geliyor.
Bükreş’te ise yerel para gereksinimi ortaya çıktığında bir memur, seyahat giderleri ortaklaşa paylaşılmak suretiyle Viyana’ya gönderiliyor, böylece kişisel ve resmi ihtiyaçlar karşılanıyordu.
Yapılan işlemler karşılıklı olarak bilinen ve göz yumulan uygulamalardı. Türkiye’de görev yapan Doğu Avrupa ülkeleri temsilcilikleri mensuplarının Türk parası gereksinimlerini çoğunlukla Kapalıçarşı’dan karşıladıkları söyleniyordu.
Öyküyü, son düzeltmeleri yaparken, bir kez de Viyana’da uzun yıllar yaşamış bir dostuma gösterdim. Coni’nin faaliyetleri hakkında bilgi sahibi dostum adı geçenin Avusturya gizli servisinin kontrolü altında işlerini yürüttüğünü ve Avusturya maliyesine maktu bir vergi ödediğini söyledi. Satışını yaptığı paraları Doğu Avrupa ülkeleri büyükelçiliklerinden veya Tuna’da seyir eden gemilerin personelinden temin ettiğini ekledi. Coni’nin yaptığı işten
Doğu Avrupa hatta Batılı ülkeler servislerinin bilgi sahibi olduklarını düşündüğünü ifade etti.
Emekli olduktan sonra eşimle bir kez daha Viyana’ya gittik. Café Mozart’a uğrayarak eski günleri andık. Kahve sanki daha da şıklaşmış, daha lüks bir yer halini almıştı. Coni’nin yeri boştu. Varşova Paktı sona erdikten sonra serbest döviz ticaretinin bittiği, çok şey bilen bu kişinin gizli servisler tarafından susturulduğu söyleniyordu.
Coni’nin Café Mozart’ın ortağı olduğuna ilişkin duyumları anımsadık. Başka bir olasılık da ücret karşılığı kahvede işini görmesine izin verilmesiydi. Café’nin klasik Viyana kahvesi olarak ünü ile Coni’nin yaptığı iş arasındaki çelişki bugün bile beni düşündüren ayrıntılardan biridir.
Benzer Haberler
Facebook'ta Biz