Bugün toplumun en temel sorunlarından biri bilgi fesadı. Hacmen başa çıkılamayacak bir bilgi akışının önünde sürükleniyoruz. Örgütlerde, kurumlarda, partilerde bilginin uçlarını birbirine bağlayarak kısa ve özlü öneriler getiremiyor, eylem planları ortaya koyamıyoruz. Bireysel düzeyde ise farklı bilgileri karşılaştırarak daha güvenilir sonuçlara ulaşma çabamız, mevcut kaosta bir süre sonra yorgunluk ve tükenmişliğe dönüşüyor.
İnsanlığın tarihsel süreç boyunca karşı karşıya kaldığı toplam bilgi birikimi geçmişin hiçbir döneminde son yıllarda olduğu kadar hacimli, tartışmalı, onaysız ve ideolojik olmadı.
Şu an itibarıyla her türlü düzen dışı siyasetin temel yaşamsal koşulu gerçekliğin sadeleştirme yoluyla yeniden inşasıdır.
Bugün Internet, birincil bilgiye erişim mecrasıdır ve ironik bir biçimde aynı zamanda en temel bilgi kirliliği alanıdır.
Yanlış ve yanıltıcı kullanılmaya son derece uygun olan insan dilinin girintilerinde ve nüanslarında kaybolduğumuz sayısız tartışma, internet aracılığıyla mümkün hale geliyor. Bu tartışmaların şüpheli sonuçları da sahiplerinin internet varlıklarına paralel olarak yıllar boyu o kirlilik yığını içinde varlığını sürdürüyor.
* * *
Althusser, siyaseten çok kullanışlı olan devletin ideolojik aygıtları kavramını yarım asır önce ortaya attığında bugün geldiğimiz durumu ne kadar hayal edebilirdi bilemiyorum. Ancak bugün mevcut düşünsel hegemonyanın üretim üssü olan üniversiteler, başa çıkılamayacak kadar yoğun ve hacimli ideolojik üretim yapabilme yeteneğinde. Gündeme düşen her tartışma için, hepsi sınırlı bir çerçeveden taşmamak üzere konumlanmış onlarca akademik çalışmanın dünyanın dört bir yanından çok geçmeden “salgılanmaya” başladığını görebilirsiniz. Konunun toplumsal ya da teknik olması sonucu değiştirmez. Özgün bir çözümleme aramaya başladığınızda, aynı yakın bir dosta özgün bir hediye almaya çalıştığınızda düştüğünüz duruma düşersiniz: yan yana kurulu tezgahlardan hepsi üç aşağı beş yukarı aynı ürünleri satmaktadır. Paketleme ve sunumdaki standartlaşma ileri derecededir.
Denemek isteyenler İngilizce olarak “Küba’da yeni dönem” ya da “pandemi için çözüm arayışları” gibi her biri bugünün tarihselliğinde anahtar olan başlıkları arayabilir. Önünüze incir çekirdeği doldurmaz içerikte ve yönlendirme amacı ilk sayfadan sırıtan sürü sepet “akademik çalışma” listelenecektir.
Durum bu iken, düzen dışı solun içine sıklıkla düştüğü tuzak, bu ideolojik saldırının sınırlarını çizdiği çerçevede cevap vermeye çalışmasıdır. Akademik normlara ve formatlara uyulmasının saygınlığa uzanan yol olduğu gizli varsayımı düzen dışı solda egemendir. Oysa bir siyasi öznenin raporları hiçbir zaman akademik tonda olamaz. Siyasi bir bünye içinde hazırlanmış bir rapor, eylemin yönünü belirleyen bir belge olmak zorundadır.
Yurdumuzda “kılavuzu karga olanın başı dertten kurtulmazmış” sözü vardır ya, burada benzetmeye daha uygun olan kuşun saksağan olduğunu düşünebilirsiniz. Saksağan, kurulmamış mantık silsilesine rağmen gürültü üretmenin sembolüdür bizim kültürde.
* * *
Konu pandemiye geldiğinde problemin ana verilerini toparlayarak başlamak en iyisidir:
• Pandemiyle boğuştuğumuz Mart 2020’den bu yana yurdumuzda 44 bine yakın insan kaybetmişiz. Ancak bunun neredeyse dörtte biri son bir ayda kaybedilmiş resmi rakamlara göre
• Aşılamayla ve aşı teminiyle ilgili, sürekli, kısa sürede yanlışlanan bilgiler verilmiş. Bugün aşılama başlayalı 4 ay geçmiş olmasına rağmen yapılan aşı dozu miktarı, yapılması gereken toplamın sadece beşte biri düzeyinde. Buna hızla devam edilmesi durumunda aşılamanın bitişi 2022 yaz aylarını buluyor
• Bu arada virüs de evrimsel gelişimini sürdürerek farklı bulaş ve öldürücülük yetenekleri olan yeni varyantlar şeklinde çeşitleniyor. Mevcut aşıların bu değişikliklere karşı ne performans göstereceği ve aşı üreticilerinin bu değişikliklere nasıl bir performansla karşılık verebileceği ancak sorun yaşandıktan sonra açıklığa kavuşuyor
• Göstermelik ya da kısmi kapanmalar, sayıları tırmanan bulaş ve ölüm rakamlarını kısmi olarak indirebiliyor. Bu birçok kez denendi. Sayılar hastanelerin ele alabileceği eşik değerlere döner dönmez kapanmalardan hızla uzaklaşıldı. Yapılan eksik kapanmalar bile karantinanın ne kadar etkin bir önlem olduğunu kanıtlıyor. Şu anda içinde bulunduğumuz aksak kapanmaya ilişkin Bakanlık tarafından sağlanan veriler, iki haftalık bir süreçte (ve
destekleyici tarama ve aşılamanın mutlak yokluğunda) vaka sayısının beşte birine indiğini söylüyor.
• Aşı üretiminin gereken hızda ilerlemediği açıkça görülüyor. Yılın ilk çeyreğinde üretilen 413 milyon aşının, dünyanın ihtiyacı olan 11-12 milyara bu yıl içinde tamamlaması için, yılın gelen her çeyreğinde üretimin bir önceki çeyreğin 2.5 katına çıkarılması gerekiyor. Pek olası değil.
Sosyalistler, bu düzenin teknik danışmanları ya da proje yöneticileri değildir. Dünya sermayesinin kulaklarından finansman fışkırdığı bir düzende, bu acil ve pazarı belli olan üretimin hızla artmasına engel olan koşullar muhtemelen teknik eksiklikler ve kârlılık hesaplarıdır. Ancak şurası bellidir ki her gün 300’e yakın insanı kaybetmemizle sonuçlanan bu gidişe müdahale etmenin bugünkü acil yöntemi aşı üretimi konusunda zamansız bir siyasi kampanyayı gündemin merkezine yerleştirmek değildir. Aksine bu yapılması gereken ve yapılabilecek adımları gözden kaçırmaya ve bilime uygun karantina tedbirlerinin alınmamasını meşrulaştıracak yapay bir gündem oluşturacaktır.
Sağlıkta patentler ve toplumcu sağlık yatırımlarıyla ilgili mücadele bugün ve her gün yapılması gereken bir mücadeledir. Ancak bugünün acil ve birincil konusu değildir. Bunun böyle olduğu konusundaki ısrar ancak halkın gerçekleşmesi kısa vadede şüpheli bu olanakları beklerken çok ciddi kayıplar vermeye devam etmesiyle sonuçlanacaktır.
Bugün yapılması gereken şey, bulaşı durdurmak için bilinen en güvenilir yol olan karantina yöntemini, aşılamanın yavaş ilerleyişinin daha da zorunlu kıldığı bir çözüm olarak sürekli gündemde tutmaktır.
İktidara verilecek mesaj, ancak bekleme süresindeki kayıpları zorunlu zayiat olarak bugünden gözden çıkarmadan bu tartışmalı yolları takip etmenin meşru olacağını, aksinin toplumsal cinayet olduğunu açık ve seçik ifade etmektir.
Çok önemli olduğunu herkesin kabul ettiği okulların güvenle açılabilmesi de bilinen yöntemlerle bulaşın çok düşük seviyelere çekilmesine bağlıdır. Başka her senaryo, daha önce görülmüş kötü sonuçlara rağmen virüse karşı şansını yeniden denemekten ötesi değildir.
